Hasankeyf Kalesinde Ejderha Betimli Şifa Tası Bulundu

Batman’ın Hasankeyf ilçesindeki kalede, akrep, köpek ve çift başlı ejderha çizimlerinin yer aldığı 800 yıllık “şifa tası” ortaya çıkarıldı.

Arkeologlar, Artuklu dönemine ait kalede yapılan kazılarda hayvan ısırıklarına karşı koruma amaçlı kullanılmış 800 yıllık şifalı tas keşfetti.

Bölgedeki kazılara liderlik eden Mardin Artuklu Üniversitesi arkeoloji profesörü Zekai Erdal, kasenin, tarihi yaklaşık 12.000 yıl öncesine dayanan Hasankeyf’teki pişmiş topraktan bir su borusunun içinde bulunduğunu söylüyor.

(İlgili: 2023 Yılında Türkiye’de Öne Çıkan 10 Arkeolojik Keşif)

Erdal, söz konusu kasenin Artuklu hanedanının bölgeyi yönettiği 12. veya 13. yüzyıla ait olduğunu söylüyor. Kale de aynı tarihlerde Artuklular tarafından yaptırılmıştı. Bu hanedan yaklaşık üç yüzyıl boyunca Hasankeyf çevresini yönetmiş ve Haçlılar ve Bizans İmparatorluğu ile çatışmalara girmişti.

Orta Çağ İslam dünyasında halk hekimliği noktasında kullanılmış olduğu düşünülen 800 yıllık kase, köpek, akrep, yılan ve çift başlı ejderha resimleriyle süslenmişti. Bronz malzemeden imal edilen kasenin benzerlerini Topkapı Sarayı Müzesinde, Kayseri Müzesinde ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Müzesinde görmek mümkün. 

Zekai Erdal, “Bu figürlere göre şifalı kaseden su içen kişi hayvan ısırıklarından korunacaktı veya bir hayvan ısırığı sonrasında bu kaseden su içen kişi iyileşecekti.” diyor. Kasenin üzerinde ayrıca Kuran ayetlerinin de yer aldığı bazı ifadeler ve semboller yer alıyor.

Şifalı kase kavramı birçok kültürde bulunuyor. Erdal, halen var olan şifalı kaseleri tespit etmek için literatür araştırması yaptığını ve bunun dışında çoğunluğu müzelerde veya özel koleksiyonlarda bulunan 22 örnek bulduğunu söylüyor. Ayrıca müzayede evlerinin internet sitelerinde de örnekler var.

Orta Çağ’da Ortadoğu’nun bazı bölgelerinde şifalı kaseler kullanıldı. Ortadoğu dışında Tibetliler de benzer amaçlarla kaselerden yararlanmışlardı ve kaselerin Tibet versiyonu modern zamanlarda da kullanılmaya devam ediyor.