Hamile Kadın, El Nino’yu Durdurmak için Vahşice Kurban Edilmiş

Ekvador’da bulunan 1.200 yıllık parçalanmış hamile kadın kalıntıları, El Nino’yu durdurma amaçlı farklı bir kurban uygulamasına işaret ediyor.

Ekvador’da tarihöncesi bir döneme ait, hamile bir kadın ve fetüsünün sıra dışı gömütü, topluluğun kadının gücünden duyduğu korkunun bir yansıması olabilir.

Ekvador’da kazı yapan arkeologlar, yaklaşık 1.200 yıl önce ölen hamile bir kadın ve fetüsünün zengin bir gömütünü ortaya çıkardı. Ancak kadının kemikleri, başına darbe alarak öldüğünü, elleri ve sol bacağının şiddetle kesildiğini ve mezara başka bir kişinin kafasının ve yakılmış bir sununun yerleştirildiğini gösterdi. Bu bulgular, arkeologların kadının kurban edildiğinden şüphelenmesine yol açtı.

“Hamile bir kadın olması, kadınların önemli güç pozisyonlarına sahip olduğunu ve bu güçlerinin ‘kontrol edilmesi’ gerektiğini gösterebilir” diyor North Carolina Üniversitesi’nden biyoarkeolog Sara Juengst.

(İlgili: Ekvador’da Kafatası Kasklarıyla Gömülmüş Bebekler Bulundu)

Latin American Antiquity dergisinde yayımlanan bir çalışmada, Juengst ve meslektaşları, Ekvador’un Manteño dönemine (MS 650–1532) ait bu “gizemli” gömütü detaylandırdı. Manteño dönemi, tarımla uğraşan, denizcilikte yetkin olan ve çevredeki İnka uygarlığı tarafından bilinen karmaşık şeflik sistemleriyle karakterize ediliyor.

Juengst ve ekibi tarafından Buen Suceso bölgesinde kazılan altı mezar arasında, hamile kadının mezarı çarpıcı şekilde farklıydı.

Yaklaşık 17-20 yaşlarında olan genç kadın, öldüğünde yedi ila dokuz aylık hamileydi. Radyokarbon tarihleme, kadının ölümünü MS 771 ile 953 arasına yerleştiriyor. Kafatasındaki kırıklar, kadının başına aldığı bir darbe sonucu ölmüş olabileceğini düşündürüyor. Ölümünün ardından elleri ve sol bacağı da şiddetle kesilmişti.

Araştırmacılar, kıyı Ekvador halklarında insan kurban etmenin nadir görülen bir uygulama olduğunu belirtiyor. Ancak mezardaki eşyalar, bu gömütü daha da benzersiz hale getiriyor.

Kadının mezarına yerleştirilen zengin eserler arasında, göz çukurlarına yerleştirilmiş istiridye kabukları, Spondylus deniz kabuklarından yapılmış hilal şeklinde süslemeler, vücudunun etrafına yerleştirilmiş üç obsidyen bıçak ve karnına konmuş bir yengeç pençesi bulunuyor. Juengst, Spondylus kabuklarının gömütten 2.000 yıl daha eski olduğunu ve oldukça değerli ticaret malları arasında yer aldığını söylüyor.

Ek olarak, 25-35 yaşlarında birine ait bir kafatası hamile kadının omzunun yanına bırakılmış ve göğsüne yakılmış bir sunu yerleştirilmişti. Radyokarbon tarihleme, yakılmış malzemenin MS 991 ile 1025 arasında mezara konduğunu, yani kadının ölümünden birkaç yüzyıl sonra eklenmiş olabileceğini gösteriyor.

Juengst, kurban edilme biçiminin özellikle ilginç olduğunu belirtiyor. Kadının “insanlık dışı ve güçsüzleştirici” bir şekilde öldürülmesine rağmen, mezarının zengin ticaret mallarıyla dolu olması bir çelişki yaratıyor.

Eserlerin kadının vücudu etrafındaki yerleşimi ve karnına konan süslemeler, kadının ve fetüsünün korunması ve özel bir muamele görmesi gerektiğini düşündürüyor. Juengst’e göre, Spondylus kabukları “verimlilik ve su ile ilişkilendiriliyor ve birçok Güney Amerika kültürü tarafından değerli görülüyordu”

Araştırmacılar, kadının ölümü ve gömülmesiyle ilgili iki olası senaryo öne sürüyor.

Kadının ölümünün, yoğun El Niño olaylarının yaşandığı bir dönemde gerçekleştiği göz önüne alındığında, tarımsal verimliliği sağlama umuduyla doğurganlığı nedeniyle kurban edilmiş olabilir. Araştırmacılar, mezardaki birçok eserin suyla bağlantılı çevreleri çağrıştırdığını ve önemli doğal kaynaklarla bir bağ olduğunu öne sürüyor.

Ancak Manteño toplumundaki gömme modelleri, kadınların olağandışı bir politik ve sosyal güce sahip olduğunu da gösteriyor. Juengst, “Eğer bu kadının bir rakibi gücü ele geçirmek istediyse, hem onu hem de doğmamış çocuğunu ortadan kaldırması gerekirdi. Ancak yine de statüsü nedeniyle ona onur göstermesi gerekirdi” diyor.

Araştırmaya dahil olmayan, Illinois Üniversitesi’nden biyoarkeolog Benjamin Schaefer, “Mezardaki ayırt edici uygulama dikkate değer, ancak bunu kesin bir şekilde kurban etme kanıtı olarak yorumlamadan önce temkinli olmalıyız” diyor. Schaefer, gelecekteki verilerin çalışmanın sonuçlarını güçlendirebileceğini ve “Manteño toplumuna özgü olası bir kurban etme pratiği hakkında daha derin içgörüler sağlayabileceğini” ekliyor.

Araştırmacılar, gömme senaryosundan bağımsız olarak, bu keşfin Ekvador arkeolojisinde yeni fikirler keşfetmemizi sağladığını ve özellikle “çevresel ve sosyal faktörlerin hamile kadının ve fetüsünün kurban edilmesine ve gördüğü muameleye nasıl katkıda bulunduğunu” araştırmamız gerektiğini belirtiyor.

Live Science. 27 Ocak 2025.

Makale: Juengst, S. L., Rowe, S. M., Duke, G. S., Stumpf, M., Bowers, M., & Cruz, Y. Z. (2025). An Enigmatic Manteño Burial from Buen Suceso, Ecuador, AD 771–953. Latin American Antiquity, 1–9.