Hadrian Duvarı’nın Kuzeyinde 134 Antik Yerleşim Keşfedildi

LiDAR, araştırmacıların bir zamanlar Roma’nın Britanya’daki egemenliğinin dışında yaşayanların yerlerini bulmasına yardımcı oldu.

MS 122’den başlayarak, 15.000’den fazla kişi, Roma İmparatorluğu’nun kuzeybatı sınırını işaretlemek için Hadrian Duvarı’nı inşa etmek için en az altı yıl harcadı.

117 km uzunluğundaki savunma surları, yol boyunca inşa edilen Roma askerleri tarafından işgal edilen kaleler ve gözetleme kuleleri ile günümüzün kuzey İngiltere’sinin genişliğini kapsıyordu.

Üç yüzyıl boyunca, Roma birlikleri duvarı işgalcilere karşı korunmak ve bölgedeki hareketi kontrol etmek için kullandı. Fakat onların varlığı kuzey sınırındaki yerel toplulukları nasıl etkiledi?

(İlgili: Hadrianus Duvarı’ndan Önceye Tarihlenen Roma Yolu Bulundu)

Bu, arkeologların ikonik Hadrian Duvarı’nın kuzeyinde, şimdi İskoçya’da bulunan 134 önceden bilinmeyen yerleşimi keşfettikten sonra cevaplayabilmeyi umdukları büyük bir soru.

Antiquity dergisinde yayımlanan bulgular, MS 43’te Roma’nın işgalinden önce ve sonra Britanya yerlisi insanların yaşamlarına kısa bir bakış sunuyor.

Çalışmanın ortak yazarlarından biri olan Dave Cowley, “Yerleşim modellerini yeniden yapılandırmamıza yardımcı oluyorlar. Bireysel olarak çok rutinler, ancak toplu olarak yerli nüfusun yaşadığı manzarayı anlamamıza yardımcı oluyorlar.” diyor.

Arkeologlar, ada yerlileri ve Roma birlikleri arasında bazı çatışmalar olduğuna inanıyor, ancak barış ve işbirliği dönemleri de olmuş olabilir. Örneğin araştırmacılara göre çiftçiler Roma ordusunun beslenmesine yardımcı olmuş olabilir.

Edinburgh Üniversitesi’nden arkeolog ve çalışmanın yazarlarından biri olan Manuel Fernández-Götz, bölgenin “siyasi sınırlarının kenarındaki toplumlar üzerindeki emperyal güçlerin etkisini analiz etmek için harika bir vaka çalışması” olduğunu söylüyor.

Çalışma, Birleşik Krallık’taki Leverhulme Trust tarafından finanse edilen daha geniş kapsamlı “Duvarların Ötesinde: Kuzey Britanya’da Demir Çağı ve Roma Karşılaşmalarını Yeniden Değerlendirmek” projesinin bir parçası. Projenin bu kısmı için araştırmacılar, güneybatı İskoçya’da 930 kilometrekarelik bir bölgeyi keşfettiler.

Bir lazer haritalama teknolojisi olan LiDAR’ı kullanan araştırmacılar, manzaranın üç boyutlu bir resmini oluşturdular. Araştırmacılar bölgeyi daha önce incelemiş olsa da, arkeologlar daha önce kaydedilmemiş yerleşim yerlerinin yanı sıra daha önce bilinen 570 yerleşim yerini buldular ve bölgedeki bilinen yerleşimlerin toplam sayısını 704’e çıkardılar.

Açıklamaya göre yerleşimler dikkat çekici bir şekilde organize edilmiş ve genellikle yoğundu ve orada yaşayan insanlar hiçbir zaman tam olarak Roma’ya teslim olmadılar.

Fernández-Götz, “Burası İmparatorluğun en heyecan verici bölgelerinden biri, çünkü en kuzeydeki sınırını temsil ediyor ve ayrıca İskoçya, Batı Avrupa’da Roma ordusunun hiçbir zaman tam kontrol kurmayı başaramadığı çok az bölgeden biri.” diyor.

Yerleşimleri bulmak ve haritalamak sadece bir başlangıç. Bu verilerle araştırmacılar, jeofizik araştırmalar, karbon tarihleme teknikleri ve diğer yöntemlerin yardımıyla Romalılar ile bölgede yerli olanlar arasındaki etkileşimlerin daha eksiksiz bir resmini çıkarmayı umuyorlar.

Roma İmparatorluğu’nun kuzey Britanya’yı kontrol etme arayışı üzerine yapılan araştırmaların çoğu, Roma eserleri ve yerleşimlerine (bölgelerini genişletmeye çalışırken inşa ettikleri kamplar, kaleler, yollar ve duvarlar) odaklanmış olsa da, araştırmacıların yazdığı gibi, “bütünsel bir anlayış, yerlilerin kanıtlarına daha fazla dikkat etmeyi gerektirir.”

Ve projenin ilk aşaması herhangi bir gösterge ise, Roma’nın asla boyun eğdiremediği insanlar hakkında çalışmak ve öğrenmek için daha çok şey var.

Smithsonian Magazine. 2 Haziran 2022.

Makale: Fernández-Götz, M., Cowley, D., Hamilton, D., Hardwick, I., & McDonald, S. (2022). Beyond Walls: Reassessing Iron Age and Roman Encounters in Northern Britain. Antiquity, 1-9.