Güney Afrika’da Bilinen En Eski Çizim Bulundu

Araştırmacılar Afrika’da bulunan kaya parçası üzerindeki desenlerin 73.000 yıllık olduğuna inanıyor, ancak bunun neyi temsil edebileceğine dair kafaları karışık. Söz konusu çizim, bilinen en eski soyut ve figüratif çizimlerden en az 30.000 yıl daha eski.

Bilinen en eski çizim (kırmızı, çapraz çizgili bir desen) Güney Afrika’da bir mağarada bulundu. C: Craig Foster/University of Bergen/Nature

Arkeologlar, Güney Afrika’daki Blombos Mağarasında kazdıkları toprağı elerken mızrak uçları ve söz konusu kazınmış taş parçasını buldular. Bu taş parçasının üzerindeki çizgilerin, 73.000 yıl önce bir insan tarafından toprak boyasıyla yapıldığının anlaşılması için yapılan testler tam yedi yıl sürdü.

Sembol nedir? Bu soru, en eski grafik üretimlerinin analiz edilmesiyle ilgili olduğunda cevaplanması oldukça zor bir soru. Bugün, figüratif temsiller olarak yorumlayabileceğimiz şeyler, aslında özel bir amacı olmayan eski bir karalama da olabilir.

(Mağara Resimleri ve Dilin Kökenleri Arasında Bağlantı Olabilir)

Arkeologlar uzun zamandır ilk sembollerin, Homo sapiens’in yaklaşık 40.000 yıl önce Avrupa bölgelerini kolonize ettiği dönemde ortaya çıktığına inanıyordu. Bununla birlikte, Afrika, Avrupa ve Asya’daki son arkeolojik keşifler, sembollerin ortaya çıkmasının ve kullanılmasının çok daha önce ortaya çıktığını ileri sürüyor.

Örneğin, bilinen en eski kazıma çizim, 540.000 yıllık arkeolojik tabakalar içinde, Trinil’de (Java) bulunan bir tatlı su midyesinin kabuğundaki zikzak çizimlerdir. Ayrıca Afrika’daki çeşitli arkeolojik alanlarda kişisel süslemeler için kullanılan nesneler, günümüzden 70.000 ila 120.000 yıl öncesine dayanıyor.

Bu silisli parçanın yüzlerinden birinin üzerinde, toprak boyası aleti ile yapılmış dokuz çizgiden oluşan bir çizim yer alıyor. C: D’Errico/Henshilwood/Nature

Yeni makalede, uluslararası takım araştırma ekibi, kalem olarak kullanılmış bir toprak boyası ile yapılmış en eski soyut çizimi keşfettiklerini bildirdi. Söz konusu çizim, Güney Afrika’daki Blombos Mağarası’nda yapılan bir kazı sırasında toplanan taş aletler incelenirken küçük bir silisli kaya parçasının yüzeyinde tespit edildi. Parça, 73.000 yıllık bir arkeolojik tabakada bulundu ve dokuz ince çizgiden oluşan çapraz bir desen taşıyordu.

(Güney Afrika’da 49,000 Yıl Önce Süt-Bazlı Boya Kullanılıyordu)

Bu çizimlerin insanlar tarafından kasıtlı olarak çizildiğini kanıtlamak, büyük bir metodolojik zorluktu. Öncelikle ekip üyeleri, çeşitli teknikleri kullanarak aynı çizgileri tekrar üretmeye çalıştı: Toprak boyasının ucuyla veya kenarı ile denediler ve fırçalar kullanarak toprak boyası tozunun farklı sulu seyreltilerini test ettiler. Mikroskobik, kimyasal ve tribolojik analiz teknikleri kullanarak, çizimleri eski orijinali ile karşılaştırdılar. Bulguları, çizgilerin sürtünme ile düzleştirilen bir yüzey üzerinde, sivri bir toprak boyası aletiyle kasıtlı olarak çizildiğini doğruladı. Bu nedenle bu çizimlerin, daha önce bilinen en eski çizimlerden en az 30.000 yıl önceye tarihlendiği anlaşıldı.

Silisli parçanın bulunduğu arkeolojik tabakada, çok benzer çapraz kesitli gravürlere sahip toprak boyası parçaları da dahil olmak üzere, sembolik işaretlerle dolu başka birçok nesne ortaya çıkarılmıştı. Bu bulgular, Afrika’nın bu bölgesindeki ilk Homo sapiens’in, farklı materyaller üzerinde benzer işaretler üretmek için farklı teknikler kullandığını ve bu işaretlerin sembolik bir fonksiyona hizmet ettiği hipotezini desteklediğini gösteriyor.

Science Daily. 12 Eylül 2018.

Makale: Christopher S. Henshilwood, Francesco d’Errico, Karen L. van Niekerk, Laure Dayet, Alain Queffelec, Luca Pollarolo. An abstract drawing from the 73,000-year-old levels at Blombos Cave, South Africa. Nature, 2018.