Grup Boyutu ve Eş Tercihi, Erkek Sesinin Kalın Olmasında Etkili

Grup büyüklüğü ve erkeklerin birden fazla eşe sahip olduğu çiftleşme sistemleri, primatlarda daha kalın erkek seslerinin evrimini tetikliyor.

Araştırmacılara göre, insanlar da dahil olmak üzere primatlarda bulunan kalın erkek sesi, cinsel çekicilik işlevinden çok daha fazlasını sunuyor- erkek bireyin birden fazla eşinin bulunduğu çok eşlilik modelini benimsemiş büyük gruplarda, erkeğin rakipleri uzaklaştırması için diğer bir seçenek olarak evrimleşmiş olabilir.

Söz konusu araştırma, cinsiyetler arası ses perdesindeki farklılıklar hakkında bu zamana kadar yapılanlar arasında en kapsamlı olanı. Ve aynı zamanda, insanlar ile yaşayan en yakın akrabalarının sosyal davranışlarını aydınlatmada yardımcı olma potansiyele sahip.

Çalışmanın ortak yazarı David Puts, yetişkin bir erkeğin ortalama konuşma ses perdesinin, yetişkin bir kadının ortalama ses perdesinin yaklaşık yarısı olduğunu ve ondan bir oktav aşağıda bulunduğunu söylüyor.

(İlgili: Eşcinsel Davranış Makaklarda Yaygın ve Kalıtsal)

“Bu, türler arasındaki cinsel olgunluk sürecinde ortaya çıkan bir cinsel farklılık ve muhtemelen eşleri etkileme ya da rakiplerin gözünü korkutma yoluyla çiftleşme başarısını etkiliyor. Bunun, eşleşme seçeneklerinin yavrulara hangi özelliklerin aktarılacağını etkilediği cinsel seçilime tabi bir özellik olması gerektiğini düşündüm. İnsanlar ve diğer birçok primat, özellikle sesli iletişim yoluyla olmak üzere, iletişime son derece açık. Dolayısıyla bu, insan ve primatlardaki sosyal davranışlar üzerine düşünmek için gerçekten yerinde bir özellik gibi görünüyor.”

Araştırmacılar, sesleri görselleştirmek ve 37 antropoid primat türü veya goril, şempanze gibi insanlarla en yakın ilişkili olan canlılardan alınan kayıtlarla birlikte cinsiyetlere eşit oranda bölünmüş 60 insandan alınan kayıtların ses perdesini ölçmek için özelleştirilmiş bir bilgisayar yazılımı kullandı. Her bir tür için alınan örnekler en az iki erkek ve iki dişinin ses kaydını içeriyordu, toplamda 1.914 seslendirme mevcuttu. Ekip daha sonra, cinsiyetler arasındaki farkın ne derecede olduğunu görmek amacıyla her bir tür için erkek ve dişi ortalama temel ses frekanslarını hesapladı. 

Bilim insanları her bir tür için, erkek ve dişi bireylerin ses perdeleri arasındaki ilintiyi ve bu özelliğin evriminde katkısı bulunabilecek faktörleri belirlemeye yardımcı olabilecek ilave bilgileri bir araya topladı. Ek değişkenler ise, erkek ve dişiler arasındaki vücut boyutu ile vücut kütlesi farkları, habitat tipi, yetişkin birey cinsiyet oranları, çiftleşmedeki rekabetin yoğunluğu ve testis boyutuydu. Ayrıca, her bir türü çiftleşme sistemlerine göre kategorize ettiler- erkek ve dişi bireylerin aynı anda sadece bir eşe sahip oldukları tek eşlilik; erkek ve dişi bireylerin birden fazla çiftleşme partnerine sahip olduğu çok eşlilik ve bazı erkek bireylerin birkaç eşe sahip oldukları erkek egemen çok eşlilik.

Araştırmacılar, hangi faktörlerin ses perdesindeki cinsiyet farklılıklarını etkilemede en önemli rolü oynayabileceğini belirlemek amacıyla, beş hipotezi eşzamanlı olarak test etmek için bu verileri kullandılar. Hipotezler ise; çiftleşme rekabetinde yoğunluk, daha büyük grup boyutu, çok düzeyli sosyal organizasyon, sperm rekabetindeki yoğunluğa karşı değiş tokuş ve akustik özelliği az olan habitatlardı.

Daha önceki araştırmalar bu hipotezlerden aynı anda bir veya iki tanesi üzerinde durmuştu. Puts’a göre şimdiki çalışma ise; güçlü bir veri seti kullanarak ses perdesi farklılıkları hakkındaki birçok hipotezi aynı anda test eden, veri tutarlılığını sağlayan ve ikna edici sonuçlar toplayan ilk çalışma. 

Ekip, cinsiyete bağlı temel frekans farklılıklarının daha büyük gruplarda ve çok eşli çiftleşme sistemlerinin görüldüğü, özellikle de dişi-erkek oranının daha yüksek olduğu gruplarda artmış olduğunu buldu. Bulgular, Nature Communications’ta raporlandı.

Çalışmanın başyazarı Toe Aung, “Bulgularımız, cinsel seçilimin önemli rolünün altını çiziyor ve primatlar arasında ses perdesi bakımından neden erkek ve dişiler arasında farklılıklar bulunduğu hakkında olası evrimsel açıklamaları sunuyor. Bu araştırma aynı zamanda, milyonlarca yıl önce yaşamış ortak atalarımızın ses perdelerindeki cinsiyete bağlı farklılıkların iç yüzünü ortaya koyuyor.” diyor.

Araştırmacılara göre kalın erkek sesi, boy ve kas hacmi gibi diğer fiziksel özelliklere ek olarak, erkek bireyleri daha büyük göstermek suretiyle kavga etmek zorunda kalmadan çiftleşme sürecinde rakiplerini uzaklaştırmada ek bir yol olarak rol oynuyor olabilir. Araştırmacılar örneğin yetişkin insanlarda, erkeklerin ortalama 120 hertz’lik ses çıkarabilirken kadınların ortalama olarak yaklaşık 220 hertz’lik ses çıkardığını ve bu durumun insanları çok eşli toplumların tam ortasına koyduğunu bildirdi.

Puts, “Sosyal tek eşliliğin insanlar arasında gerçekten yaygın olmasına rağmen, atalarımızdaki çiftleşme ve üreme süreci ciddi oranda çok eşliliğe dayanıyordu. Bulgularımız, türümüzün erkek ve dişi seslerinin neden bu kadar farklı olduğunu anlamamıza yardımcı oluyor. Bu, özellikle bazı erkek bireylerin birden fazla dişi bireyle üreme sürecinde bulunduğu, büyük gruplar halinde yaşamın sürdüğü zamanlar olmak üzere evrimsel tarihimizin bir ürünü olabilir.” diyor.

Pennsylvania State University. 13 Temmuz 2023.

Makale: Aung, T., Hill, A.K., Pfefferle, D. et al. (2023). Group size and mating system predict sex differences in vocal fundamental frequency in anthropoid primates. Nat Commun 14, 4069.