Göle Bırakılan Bronz Takılar, Tarihöncesi Ritüellere Işık Tutuyor

Polonya’daki kurumuş bir göl yatağı bölgesinde bulunan metal takılar ve insan kalıntıları, eski bir ritüelin parçasıydı.

Kuzey orta Polonya’daki Papowo Biskupie’nin kurumuş göl bölgesinde yapılan kazılarda 550’den fazla bronz eser ortaya çıkarıldı. Bulgular, Chełmno grubu olarak bilinen, MÖ 1200-450 yılları arasında bölgede yaşayan insanların ritüel olarak suya metal bıraktığına dair en açık kanıtı sağlıyor.

Chełmno grubu, Lusatian kültürünün (Orta Avrupa’da Geç Tunç ve Erken Demir Çağı’nı kapsayan arkeolojik kültür) en kuzeydeki topluluklarından biriydi. Lusatian kültürü, o zamanki Avrupa’nın çoğuyla birlikte, su kütlelerine metal istiflerin ritüel olarak bırakılmasıyla tanınıyor.

Ancak Chełmno grubunun yaygın olarak metal gömdüğüne dair kanıt elde etmek zordu. Diğer Lusatian topluluklarının aksine, metale pek fazla ritüel önem atfetmiş gibi görünmüyorlardı.

(İlgili: Tunç Çağı Bataklığında Altın ‘Güneş Kasesi’ Bulundu)

Araştırmacılar, “Geleneksel olarak Chełmno grubu insanlarının Urnfield döneminin sosyal ve ekonomik gelişmelerinden ve sonraki Hallstatt kültüründen büyük ölçüde etkilenmediği düşünülüyordu.” diyor.

“Daha güneydeki Lusatian bölgelerinde görülen yaygın metal istifçiliğinin aksine, metal, Chełmno topluluğunun sosyal ve ritüel faaliyetlerinde belirgin bir şekilde öne çıkmış gibi görünmüyordu.”

Ancak Papowo Biskupie göl yatağında bronz nesneler keşfedildiğinde bu inanç sorgulanmaya başlandı. Daha sonraki kurtarma kazılarında 550’den fazla bronz eser ve en az 33 kişiye ait iskelet kalıntıları ortaya çıkarıldı.

Keşfedilen metal eserlerin çoğunluğu kol ve boyun takılarıydı. Araştırmacılar, bu bulgulara dayanarak Chełmno grubundan bir kadının giydiği olası bir kıyafeti yeniden oluşturdular.

Radyokarbon tarihlemesi, insan kalıntılarının göle yerleştirilmesinin metallerin bırakılmasından önce gerçekleştiğini öne sürüyor. Bu durum, Chełmno topluluğunun metal adak bırakma işlemlerine geçmeden önce başlangıçta ölülerini göllere gömdüğü olasılığını gösteriyor.

Bulgular, Orta Avrupa’nın daha sonraki tarihöncesi döneminde insan kalıntıları ile metal nesnelerin göllerde birikmesi arasında potansiyel bir bağlantı olduğunu vurguluyor. Papowo Biskupie’de yapılacak daha fazla araştırma daha fazla bilgi ortaya çıkaracak.

Daha da önemlisi, insan kalıntılarının metal adaklarla olan bu ilişkisi, Chełmno grubunun başlangıçta ritüel uygulamalarında Lusatian kültürünün geri kalanından farklı olmasına rağmen, inanç sistemlerinin daha sonra bölgenin geri kalanıyla aynı çizgiye geldiğini gösteriyor.

Araştırmacılarra göre bu tek keşif, Chełmno grubuna nasıl bakılması gerektiğini tamamen değiştirdi ve Papowo Biskupie’deki alanı Polonya’daki Lusatian dönemindeki ritüel faaliyetlerin en anlamlı kanıtlarından biri haline getirdi.

Antiquity. 24 Ocak 2024.

Makale: Gackowski J, Kowalski Ł, Lorkiewicz W, et al. 2024. The Sacred Lake Project: preliminary findings from the Lusatian site of Papowo Biskupie, Poland. Antiquity. 1-9.