Girit’te Bilinen En Eski Hominin Ayak İzleri Bulundu

Uluslararası araştırma ekibine göre, homininlere ait bilinen en eski ayak izleri Girit adasında bulundu ve en az 6 milyon yaşında!

Fosilleşmiş plaj tortullarından gelen ayak izleri, Girit’in batısındaki Trachilos köyü yakınlarında bulundu ve 2017’de yayınlandı. Jeofizik ve mikropaleontolojik yöntemler kullanan araştırmacılar, onları günümüzden 6,05 milyon yıl öncesine tarihlendirerek, onları yürümek için kullanılan insan benzeri bir ayağın en eski doğrudan kanıtı haline getirdi.

Uwe Kirscher, “İzler, Tanzanya’daki Laetoli’de bulunan Australopithecus afarensis’e (Lucy) atfedilen izlerden neredeyse 2,5 milyon yıl daha eski.” diyor.

Bu, Trachilos ayak izlerini Kenya’da dik yürüyen Orrorin tugenensis fosilleriyle aynı yaşta gösteriyor. Bu iki ayaklıyla bağlantılı buluntular arasında femurlar bulunmuştu, ancak ayak kemikleri veya ayak izleri yoktu.

Bu nedenle Girit ayak izlerinin tarihlendirilmesi, altı milyon yıldan daha uzun bir süre önce insan dolaşımının erken evrimine yeni bir ışık tutuyor.

(Girit Adasında 5.7 Milyon Yıllık İnsan Benzeri Ayak İzleri Bulundu)

Uppsala Üniversitesi’nden profesör ve çalışmanın ortak yazarı Per Ahlberg, “Dik yürümek için kullanılan en eski insan ayağında, güçlü bir paralel ayak başparmağı ve art arda daha kısa yan ayak parmakları vardı. Ayak, Australopithecus’tan daha kısa bir tabana sahipti. Bir kemer henüz belirgin değildi ve topuk daha dardı.” diyor.

Altı milyon yıl önce Girit, Mora üzerinden Yunan anakarasına bağlıydı. Profesör Madelaine Böhme’ye göre, “Ayak izlerinin yapan ile olası hominin Graecopithecus freybergi arasındaki bağlantıyı göz ardı edemeyiz.”

Birkaç yıl önce, Böhme’nin ekibi, sadece 250 kilometre uzaklıktaki Atina’daki 7,2 milyon yıllık tortulardan elde edilen fosillere dayanarak, günümüzde Avrupa olan yerde daha önce bilinmeyen hominin türleri tespit etti.

Çalışma ayrıca, altı milyon yıl önce Avrupa ve Yakın Doğu anakarasının Sahra’nın nispeten küçük bir genişlemesiyle nemli Doğu Afrika’dan ayrıldığına dair Böhme ekibinin son araştırmalarını ve tezlerini doğruluyor.

Girit’in altı milyon yıllık sahil yataklarının jeokimyasal analizi, Kuzey Afrika’dan gelen çöl tozunun oraya rüzgarla taşındığını gösteriyor. Ekip, toz büyüklüğündeki mineral tanecikleri tarihlediğinde, günümüzden 500 ila 900 milyon yıl önceye ulaştı. Yazarlar, bu zaman periyotlarının Kuzey Afrika çöl tozu için tipik olduğunu söylüyor.

Böhme, paleoantropolojide yapılan son araştırmaların, Afrika maymunu Sahelanthropus‘un iki ayaklı olma olasılığının elenebileceğini ve Kenya’da ortaya çıkan ve 6,1 ila 5,8 milyon yıl önce yaşayan Orrorin tugenensis‘in Afrika’daki en eski hominin olduğunu öne sürüyor.

Kısa vadeli çölleşme ve erken insan atalarının coğrafi dağılımı bu nedenle önceden düşünülenden daha yakından ilişkili olabilir. Bir yandan, 6.25 milyon yıl önce Mezopotamya’da bir çölleşme evresi, muhtemelen maymunlar da dahil olmak üzere Avrupa memelilerinin Afrika’ya göçünü başlatmış olabilir. Öte yandan, kıtaların 6 milyon yıl önce Sahra tarafından ikinci aşama ayrılması, Afrikalı hominin Orrorin tugenensis‘in Avrupa’daki bir hominin ile paralel olarak ayrı bir evrimini mümkün kılabilirdi.

Böhme’nin “çöl salınımı” olarak adlandırdığı bu ilkeye göre, Mezopotamya ve Sahra’da birbirini izleyen kısa süreli çölleşmeler, memelilerin Avrasya’dan Afrika’ya göç etmesine neden oldu.

University of Tübingen. 11 Ekim 2021.

Makale: Kirscher, U., El Atfy, H., Gärtner, A. et al. (2021). Age constraints for the Trachilos footprints from Crete. Sci Rep 11, 19427.