Geç Neolitik’te Güneydoğu Çin’de Tarım Nasıldı?

Çin’in Neolitik döneminden kalma bitki kalıntılarının incelenmesi, pirinç ve darı üretiminin gelişimine ve yayılımına dair yeni bilgiler veriyor.

Jingshuidun sahasında büyük kömürleşmiş bitki kalıntılarının üç boyutlu modeli tanımlandı. (a) Katman 25, Chenopodiaceae caryopsis; (b) Katman 27, Solanaceae caryopsis; (c) Katman 27, pirinç karyopsisi; (d) Katman 32, Fabaceae caryopsis; (e)1–4: Katman 25, 5: Katman 26, tilki kuyruğu darı caryopsis.

Neolitik dönemde tarımın ortaya çıkışı ve yayılması, insan toplumunun gelişimi üzerinde devrimci bir etkiye sahipti. Tarım, insan uygarlığının kökeni ve gelişimi için sağlam bir ekonomik temel oluşturdu.

Güney Çin’de, orijinal ürün pirinçti, ancak zamanla darı ekimi yavaş yavaş yayıldı. Çeşitli çevresel ve sosyal gelişim faktörlerinden etkilenen Çin’in güney Anhui Eyaletindeki tarımın gelişiminin mekansal-zamansal ayrıntılarıyla ilgili hala birçok sorun var. Şu an sahip olunan çoğu bilgi, tarihsel belgelerden ve oldukça sınırlı arkeolojik kanıtlardan elde edildi.

(İlgili: Çin’deki 2.500 Yıllık Mezarda Nadir Bir ‘Biyonik’ Zırh Keşfedildi)

Şimdi ise bir çalışma, güney Anhui Eyaletindeki Yangtze Nehri’nin alt kısımlarındaki dağlık bölgelerdeki Jingshuidun alanındaki arkeobotanik kalıntıların verilerini inceledi. Bu çalışma, Omurgalı Paleontolojisi ve Paleoantropoloji Enstitüsü’nden Wu Yan’ın araştırma ekibi tarafından, “Geç Neolitik’ten bu yana aşağı Yangtze Nehri’nin dağlık bölgelerinde tarım tarihi” başlığıyla yayınlandı. Çalışma, Frontiers of Earth Science’ da çevrimiçi olarak yayımlandı.

Yangtze Nehri Ovası’nın alt kısımlarının ve güney Anhui Eyaletindeki dağlık alanın kesiştiği noktada bulunan Jingshuidun’un çalışma alanı, kalın arkeolojik tabakaları ve çoklu iskan dönemlerinin üst üste binme ilişkisini koruyarak, kültürel aşamaların ve arkeo-botanik çalışılmasına olanak sağlıyor.

Araştırmacılar, Jingshuidun bölgesinde makrobotanik kalıntıların ve evcilleştirilmiş pirincin fitolitlerinin katmanlar halinde bulunduğunu belirtiyor. Bu tabakalar, günümüzden önce 4874–4820 yıllarına (orta-geç Liangzhu Dönemi) ve günümüzden önce 2667–2568 yıllarına (geç Batı Zhou Hanedanlığı’ndan Erken İlkbahar ve Sonbahar Dönemine) tarihleniyor.

Ayrıca, bölgedeki makro-botanik kalıntılar ve fitolitler, güney Anhui Eyaletindeki, Batı Zhou Hanedanlığı’nın sonlarına ve Erken İlkbahar ve Sonbahar Dönemi’ne tarihlenen (Günümüzden Önce 2667–2568) bir katmandan tilki kuyruğu darısının (Setaria italica) en eski kalıntılarını belgeliyor. Bu sonuçlar, Jingshuidun bölgesinde yaşamış insanların, GÖ 4874-4820’ye kadar tek pirinç tarımı kullandıklarını ve darı ekmeye en az GÖ 2667-2568’de başladıklarını gösteriyor.

Çalışma ayrıca, güney Anhui’deki darı kalıntılarının en erken doğrudan tarihlenmesi olan Jingshuidun sahasında GÖ 2667–2568’ye tarihlenen katmanlarda birçok kömürleşmiş darı kalıntısı izinin olduğunu gösterdi. Jingshuidun sahasındaki makro-botanik kalıntıların kanıtı, kuzey Çin’den gelen kuru yetiştirme tekniklerinin GÖ 2667-2568’ye kadar güney Anhui’ye yayıldığını ve karışık pirinç ve darı ekiminin gerçekleştiğini gösteriyor. Bu, eski insanların göçü ve iklim değişikliğinden kaynaklanmış olabilir.

Makro-botanik kalıntılar ve fitolitlerle ilgili bu çalışmanın sonuçları, Jingshuidun bölgesindeki eski insanların geçim ekonomisinin geç Neolitik’ten erken tarihsel zamanlara kadar yeniden inşasının temelini oluşturuyor.

Çalışma, güney Anhui Eyaleti bölgesinde pirinç ve darı tarımının gelişiminin yanı sıra darı ekiminin yaygınlaşmasına dair daha net bir resim sunuyor. Ayrıca Geç Neolitik dönemden bu yana güney Anhui’de tarımsal gelişme ve darı aktarım yolunun daha iyi anlaşılması için yeni kanıtlar sağlıyor.


Higher Education Press. 7 Nisan 2022.

Makale: Wang, J., Chen, X., Zhang, G., Zhang, G., & Wu, Y. (2022). The history of agriculture in the mountainous areas of the lower Yangtze River since the late Neolithic. Frontiers of Earth Science, 1-10.

Bilkent Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu.

You must be logged in to post a comment Login