Gazze’de İnşaat İşçileri Bizans Kilisesi Kalıntıları Buldu

Gazze Şeridi içerisinde yapılan alışveriş merkezinin temel kazıları sırasında 1500 yıllık bir Bizans kilisesine ait olduğu düşünülen kalıntılar ortaya çıktı.

Gazze’de yeni yapılacak olan inşaatın temel kazısı sırasında işçiler tarafından 1500 yıllık olduğu düşünülen mimari kalıntılar keşfedildi. Buluntular arasında bir tanesinin boyu 3 metreye ulaşan Korint düzeninde yapılmış sütunlar ve üzerinde İsa’yı simgeleyen Yunanca bir sembol bulunan 90 cm ebatlarında bir temel taşı bulunuyor. Devam eden kazılarda 15 adet yeni mimari kalıntı daha tespit edildi.

Filistinli arkeolog Hyam al-Betar, inşaat alanında çıkan antik kilisenin kalıntılarına bakıyor. F: AFP

Filistin Eski Eserler Bakanı Cemal Ebu Rida “Bizim ilk tahminlerimize göre ortaya çıkarılan tarihi kalıntılar 1500 yıl önce inşa edilen bir Bizans kilisesine ait. O tarihlerde Bizans imparatorlarının bu bölgede kilise inşa ettirme istekleri vardı’’ dedi.

Gazze, Roma İmparatorluğu döneminde önemli bir limana sahipti. Refah içerisindeki kentte Mısırlılar, Grekler, Latinler, Yahudiler ve Persler gibi farklı popülasyondan topluluklar birlikte yaşam sürmekteydi. Kentteki Pagan tapınaklar 4. ve 5. yüzyıllarda yıkıma uğradı. Bunun yerine yaygınlaşan dini inanç gereği yaygın olarak Hıristiyan mabetleri yapıldı.

Bir adam 1500 yıllık Bizans kilisesi kalıntılarına bakarak yürüyor. F: AFP

Devam eden zaman içerisinde Gazze 647 yılında Müslüman General Amr İbn al-As tarafından fethedildi. Müslümanlık hızla benimsenirken birçok Hıristiyanlık yapısı terk edildi.

Abu Rida, “Bu alanın tarihsel bir değere sahip olduğunu söylemeliyim’” diyor. Tahmini olarak kalıntılar 395 ile 600’lerin sonları arasında bir zaman dilimine tarihleniyor.

Alışveriş merkezi kazılarında ortaya çıkan arkeolojik eserler, çevredeki onlarca insan tarafından cep telefonlarıyla kaydedildi. Bölgede bakanlığın yaptığı ilk keşif, inşaatın başlamasından 2 gün sonra gerçekleşti. Bakanlık görevlileri 3 büyük parçayı toprağın yüzeyine çıkarıldı. Daha sonra devam eden kazılarda bir düzine mimari eser daha bulundu.

Filistinli arkeolog Hyam al-Betar, inşaat alanında çıkan antik kilisenin kalıntılarına bakıyor. F: AFP

Abu Rida “Bizim amacımız Filistin tarihimizin hem İslamiyet öncesi dönemini hem de İslamiyet sonrası dönemini korumak” diyor.

Binlerce yıl boyunca Gazze Haçlılar, Mısırlılar ve Filistinliler için bir ticaret merkezi oldu. Şehir Büyük İskender dönemi kalıntılarını da, Arap fetihlerine dair kalıntıları da barındırıyor. Fakat son yıllarda yapılmış olan kazılarda nitelikli eleman eksikliği ve finansman sıkıntısı nedeniyle kültürel mirası koruma çabaları olumsuz etkilendi. Bakanlık bünyesinde sadece 40 kazı personeli görev yapıyor.

Abu Rida, “Üzerine konuştuğumuz 2.000 metrekarelik alan içerisinde, tahmini 10 metre derinlikte bir kazı için yüzlerce işçi gerekiyor. Bulunacak yazılı metinlerin okunması gibi işlemlerle beraber, yapılması gereken kazının maliyeti milyonlarca dolar tutar.” diyor.

F: AFP

Sözü geçen yapı, Gazze’deki Baharatçılar pazarına yakın, ve yakınında ayrıca bin yıllık Eski Ömer Camii ve 5. yüzyıla tarihlenen Aziz Porphyrius Kilisesi de bulunuyor.

Arkeofili için çeviren: Emre Macit

Reuters, 5 Nisan 2016