Foça’da Kanalizasyon İçin Tarih Yok Ediliyor

Eski Foça’nın altında yer alan Phokai Antik Kenti kanalizasyon sistemi ile göz göre göre yok ediliyor.

Radikal’den Ömer Erbil’in haberine göre, kalesi ve çevreye olan etkisi ile UNESCO Geçici Miras Listesi’ne giren Phokai Antik Kenti, son yıllarda kanalizasyon projesinin tehdidi altında. 2011 yılında projenin yüzde 85’i tamamlanıp, arkeolojik sit alanında kalan kısmı uygulamaya geçecekti fakat İzmir 2 Nolu Koruma Kurulu tarafından reddedilmişti. Gerekçe olarak ise projenin antik kente büyük zarar vereceği, projenin sit alanları dışında herhangi bir yerde yapılmış çalışmadan farklı olmadığı belirtilmişti.

Antik kentin nekropolü üzerinden geçirilmek istenen kanalizasyon sistemi, 2014 yılında tekrar gündeme geldi. İzmir 2 Nolu Koruma Kurulu daha önce reddettiği projeyi değişiklik yapılmamasına rağmen bu kez kabul etti. Projenin başlamasıyla binlerce yıllık mezarlar ortaya çıktı.  İzmir Şehir Plancıları Odası, kurul kararına dava açtı. İzmir 3. İdare Mahkemesi bilirkişi tayin etti.

10 Kasım 2015’te mahkemeye sunulan raporun sonuç bölümünd, “Müze müdürlüğü ve kazı başkanlığı denetiminde halen yürütülmekte olan kanalizasyon kazılarında ortaya çıkarılan buluntuların öncelikle gerekli belgeleme çalışmaları yapıldıktan sonra jeotekstil membranlarla üzerlerine sıvı geçirgenliği az bir dolgu kapatarak koruma altına alınması gereklidir” dendi.

Projenin devam etmesini isteyen bilirkişi raporuna mahkemenin itibar etmeyeceği düşünülüyor. Çünkü uzmanlara göre raporda membran örtüyle kalıntıların örtülmesini istemek eserlerin yok olmasına neden olur. Şehir Plancıları odasının mahkemeye yaptığı bilirkişi itirazında da bu konuya değinilerek, bilirkişinin hukuka aykırı davrandığından söz ediliyor.

Bu Şekilde Kroumak Mümkün Değil

Foça kazılarının başkanlığını yürüten Ege Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ömer Özyiğit, restorasyon çalışmaları sonrası Foça Kalesi’nin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girdiğini hatırlattı. Özyiğit, “UNESCO’nun ana listesine girmek varken Foça’nın içindeki antik kente zarar verebilecek projelerin uygulanması son derece yanlış. Kanalizasyon sorunu çözülsün ama tarihi dokuyu koruyan, dünyada benzer örnekleri bulunan, doğru projelerle çözülsün. Foça’daki gibi yanlış projelerle antik kenti korumak mümkün değil” dedi.

Şehir Plancıları Odası’nın kanalizasyon projesini yargıya taşıdığını hatırlatan Prof. Dr. Özyiğit, “Mahkeme çok uzun bir sürenin ardından bilirkişi atadı. Bilirkişiler de yine uzun diyebileceğimiz bir sürenin ardından raporlarını hazırlayıp mahkemeye yeni teslim etti. Raporda bu çalışmalar antik kenti korumaz diyor, projenin hukuka aykırılığını kabul ediyor ama bir taraftan da kanalizasyon projesi devam etsin, kazı başkanlığı ile müze müdürlüğü buna çözüm bulsun diyor. Rapor 32 sayfa ama çok çelişkili ve ifadeler kullanılarak hazırlanmış. Bir şey ya hukuka aykırıdır ya da değildir. Antik kenti ya koruyacağız ya da korumayacağız. Olay bu kadar net” diye konuştu.

Antik Kenti Tamamen Yok Edecekler

Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi’nin kurucu başkanı ve Doğal ve Kültürel Yaşam Girişimi Sözcüsü Ahmet Tuncay Karaçorlu ise Foça’daki kanalizasyon projesi ile “tarihin katledildiğini, anayasa suçu işlendiğini” söyledi.

Karaçorlu, İZSU Genel Müdürlüğü’ne, “Çalışmaları hemen durdurun” çağrısında bulundu. İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü ile Foça Kazı Başkanlığı’nın olumsuz görüşlerine rağmen İzmir 2 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun İZSU Genel Müdürlüğü’nün kanalizasyon projesine onay vererek görevini kötüye kullandığını iddia eden Karaçorlu, “Dünya, Foça’nın tarihiyle ilgilenirken, Foça ve İzmir Büyükşehir Belediyesi, İZSU marifetiyle bölgenin antik tarihi dokusunun yok olmasına yol açacak bir projeyle ilgileniyor”diye konuştu. Karaçorlu, kanalizasyon projesinin ısrarla geçirilmek istendiği yerlerin Foça Antik Kentinin eşsiz eserleriyle dolu olduğunu belirterek, “Bir altyapı projesi özelliği taşımayan bu uygulamanın Antik Foça Kenti’ni ortadan kaldırmaktan başka hiçbir sonucu olmayacak. Bu düzenleme, Foça’nın kanalizasyon sorununu da çözmez”dedi.