Firavun Tutankamon’un Babasının Yüzü Canlandırıldı

Kral Tutankamon’un babası olabilecek eski bir Mısır firavununun yüzü, dijital rekonstrüksiyon ile yeniden canlandırıldı. Yapılan çalışma, adamın bugüne kadarki en doğru şekilde yapılmış rekonstrüksiyonu olsa da, kimliği hakkında uzun süredir devam eden sorular hâlâ cevapsız.

Kalıntıları, 1907’de Mısır’ın Krallar Vadisi’nde, Tutankamon’un mezarına sadece birkaç metre mesafedeki KV 55 mezarında bulundu. Mezarın keşfinden bir asırdan fazla bir süre sonra yapılan genetik analiz, içindeki iskeletin Kral Tutankamon’un biyolojik babasına ait olduğunu ileri sürdü ve mezardaki diğer ipuçları, adamın MÖ 1353’ten MÖ 1335’e kadar hüküm süren ve Mısır’da tektanrıcılığı tanıtan ilk kral olan Akhenaten olduğunu gösterdi. Bununla birlikte, bazı uzmanlar, bireyin gerçek kimliğinin hala belirsiz olduğunu iddia ederek bu sonuçlara itiraz ettiler.

Tasarlanması aylar süren rekonstrüksiyon, Sicilya’daki Adli Antropoloji, Paleopatoloji, Biyoarkeoloji Araştırma Merkezi’ndeki (FAPAB) bilim insanları tarafından oluşturuldu. FAPAB temsilcileri, araştırmacıların, uzak geçmişten yüzleri yeniden inşa eden çalışmaları ile tanınan, Brezilya’dan bir 3B adli tıp sanatçısı olan Cicero Moraes ile yakın çalıştığını söyledi. KV 55’in önceki yüz rekonstrüksiyonlarından farklı olarak, yeni modelde, bu kişinin yüz özelliklerine odaklanmak için saç, takı ve diğer süsleri gözardı edildi.

(Firavun Tutankamon Kimdi?)

FAPAB Araştırma Merkezi’nin yöneticisi ve kurucu ortağı ve adli antropoloji yardımcı profesörü Francesco Galassi, bilim insanlarının KV 55’in yüzünü “tarihin gölgelerinden” günümüze getirmek için Manchester yöntemi adı verilen bir yeniden yapılandırma süreci kullandığını söylüyor.

Galassi, bu süreçte “kafatası modelinde yüz kasları ve bağlar anatomi kurallarına göre modelleniyor. Deri bunun üzerine yerleştiriliyor ve doku kalınlıkları bilimsel olarak belirlenmiş ortalama değerlerdir.” diyor.

Rekonstrüksiyonu yaparken, araştırmacılar kafatasının önceki fiziksel muayenelerinden notlar, ayrıntılı ölçümler, ölçekli fotoğraflar ve iskeletin X-ışınları dahil olmak üzere KV 55 için “muazzam miktarda veriye” atıfta bulundular.

Puslu bir geçmiş

Akhenaten tahta IV. Amenhotep olarak çıktı ve saltanatının başlarında “Aten’in Hizmetkarı” (Mısır güneş tanrısı) anlamına gelen yeni adını aldı. Ardından, Aten’e tek tanrı olarak tapılması için Mısır’ın tanrılar panteonuna hizmet eden rahipliği parçalamaya başladı.

Arkeologlar KV 55’i, üzerinde Akhenaten’in adını taşıyan sihirli büyülerle oyulmuş tuğlaların bulunduğu bezemesiz bir mezarda buldular. 10 Mart’ta yayınlanan bir FAPAB açıklamasına göre, başka bir tabut ve kanopik kavanozlar – mumyalanmış organları tutan kaplar – Akhenaten’in cariyesi olarak tanımlanan Kiya adlı bir kadının kalıntılarını içeriyordu.

KV 55 mumyalanmıştı, ancak korunan dokuları, kazan kişilerin ellerinde parçalandı ve geriye sadece iskelet kaldı. Mezardaki nesnelere ve iskeletin cinsiyetine dayanarak, bazı arkeologlar bunun Akhenaten’i temsil etmesi gerektiği sonucuna vardı. Bununla birlikte, dişlerin ve kemiklerin analizi, adamın beklenenden daha genç olduğunu ortaya çıkardı. Öldüğünde 26 yaşındaydı, oysa kayıtlar Akhenaten’in 17 yıl hüküm sürdüğünü ve saltanatının ilk yılında bir kız babası olduğunu gösteriyor.

Galassi, “Bazı arkeologlar, saltanatına çocukken değil, genç bir yetişkin olarak başladığını varsayma eğiliminde. Bu nedenle, KV 55’in gerçek anatomisinin gösterdiğinden daha yaşlı olduğunu düşünmek için sürekli girişimlerde bulunuldu.” diyor.

Galassi, “Diğer uzmanlar KV 55’in, Akhenaten’in küçük kardeşi Smenkhkare olabileceğini öne sürdüler, ancak böyle bir kardeşin var olduğuna dair çok az kanıt var.” diyor.

Bugün, Smenkhkare’nin daha çok gerçek bir kişi olmadığı, ancak Akhenaten’in ölümünden sonra tahta çıktığında bu ismi almış olabilecek Kraliçe Nefertiti için inşa edilmiş bir kimlik olduğu düşünülüyor. Galassi, bunun KV 55 için “küçük kardeş” hipotezini etkili bir şekilde ortadan kaldıracağını söylüyor.

JAMA dergisinde 2010 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre, genetik analiz KV 55’in Amenhotep III’ün oğlu ve Tutankamon’un babası olduğunu ve onun Akhenaten olduğuna dair daha fazla kanıt sağladığını öne sürdü. Bununla birlikte, Mısır mumyalarının genetik verileri, kardeş ensestin kraliyet hanedanlarında yaygın bir uygulama olması nedeniyle “karmaşık” olabileceğinden, bu sonuç da tartışmasız değil.

FAPAB temsilcileri, KV 55 rekonstrüksiyonunun daha ayrıntılı bir raporunun 2021’de yayınlanacağını söylüyor.

Live Science. 24 Mart 2021.