Fas’ta Hançer Biçimli Dişleri Olan Deniz Sürüngeni Keşfedildi

Keskin dişleri ve güçlü çenesiyle bir katil balina büyüklüğündeki deniz sürüngeni, dinozorlar çağında en büyük yırtıcılardan biriydi.

Fas’taki paleontologlar, “hançer benzeri” dişlere sahip, daha önce hiç görülmemiş devasa bir deniz sürüngeni türünün fosilleşmiş kalıntılarını keşfetti.

Sürüngen yaklaşık 8 metre uzunluğundaydı- orka ile hemen hemen aynı uzunluk- ve yaklaşık 66 milyon yıl önce, dinozor çağının sonunda, günümüz Afrika’sının kıyısındaki Atlantik Okyanusu’nda avlanıyordu. Cretaceous Research dergisinde yayınlanan bir çalışma bu canavar hakkında geniş bilgiler sunuyor. 

Bu deniz canavarı, Arapça “hançer” anlamına gelen khinjar ve Latince “keskin” anlamına gelen acuta kelimesinden türetilen Khinjaria acuta olarak adlandırıldı. Ve bu canavarın sahip olduğu güçlü çenesi, köpekbalıkları ve diğer deniz sürüngenleri de dahil olmak üzere çok büyük avlarla ziyafet çekmesine olanak tanıyordu.

(İlgili: Amazon’da 16 Milyon Yıllık Devasa Bir Yunus Kafatası Bulundu)

İngiltere’deki Bath Üniversitesi’nden yapılan açıklamaya göre, “kâbus gibi” olan bu sürüngen, aynı zamanda mosasaurlar olarak da bilinen Mosasauridae ailesinin bir üyesiydi. Mosasaurlar, günümüzde Komodo ejderleri (Varanus komodoensis) ve anakondaların da aralarında bulunduğu soyu tükenmiş bir deniz sürüngeni grubuydu.

Hayvanın korkunç dişleri ve çeneleri, Fas’ın liman kenti Casablanca yakınlarındaki bir fosfat madeninde gömülü olarak bulunan kafatasında ve kısmi iskelette görülebiliyor.

Çalışmanın ortak yazarı, Paris Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nde profesör ve koleksiyon yöneticisi olan Nour-Eddine Jalil, yaptığı açıklamada kafatası ve çene üzerinde yapılan analizlerin yaratığın “korkunç bir ısırma kuvvetine” sahip olduğunu gösterdiğini söyleüyor.

Khinjaria, Kretase döneminde (145 milyon ila 66 milyon yıl önce) av bulmak için okyanusta sinsice dolaşan birçok yırtıcı hayvandan yalnızca biriydi.

Çalışmanın baş yazarı Nick Longrich yaptığı açıklamada, “Bu, bir balık, bir deniz kaplumbağası ve hatta bir deniz sürüngeni olmak için inanılmaz derecede tehlikeli bir zamandı” diyor.

Khinjaria’nın keşfi, Kretase’nin sonlarında bilinen en büyük deniz yırtıcılarının sayısını artırıyor; bu da bu dönemde bu kadar çok sayıda mosasaur’un nasıl ve neden ortaya çıktığı sorusunu gündeme getiriyor.

Longrich, “Büyük beyaz köpekbalığından daha büyük olan birden fazla tür var ve bunlar zirve yırtıcılar. Ancak hepsinin farklı dişleri var, bu da onların farklı şekillerde avlandıklarını gösteriyor” diyor.

“Bu, tarihin herhangi bir yerinde, herhangi bir zamanda görülen en çeşitli deniz faunalarından biri ve deniz sürüngenleri ile dinozorların neslinin tükenmesinden hemen önce mevcuttu. Bazı mosasaurların avlarını delecek, diğerlerinin ise kesecek, yırtacak veya ezecek dişleri vardı. Artık kısa olan yüzü devasa, hançer biçimli dişlerle dolu olan Khinjaria’mız var.”

Live Science. 6 Mart 2024.

Makale: Longrich, N. R., Polcyn, M. J., Jalil, N. E., Pereda-Suberbiola, X., & Bardet, N. (2024). A bizarre new plioplatecarpine mosasaurid from the Maastrichtian of Morocco. Cretaceous Research, 105870.