Fas’ta 66 Milyon Yıllık Dev Deniz Sürüngeni Bulundu

Fas’taki araştırmacılar, süper avcı nişini dolduran Thalassotitan atrox adlı devasa yeni bir mosasaur fosilini keşfettiler.

Katil balinalarınki gibi devasa çeneleri ve dişleri olan Thalassotitan, diğer deniz sürüngenlerini, plesiosaurları, deniz kaplumbağalarını ve diğer mosasaurları avlıyordu.

66 milyon yıl önce Kretase döneminin sonunda, deniz canavarları gerçekten vardı. Dinozorlar karada gelişirken, denizler dev deniz sürüngenleri olan mosasaurlar tarafından yönetiliyordu.

Mosasaurlar dinozor değildi, 12 metreye kadar uzayan devasa deniz sürüngeniydi. Modern iguanaların ve monitör kertenkelelerinin uzak akrabalarıydılar.

(İlgili: Dinozor Çağının Lider Okyanus Avcısı: Mosasaurus)

Mosasaurlar, bacakları yerine yüzgeçleri ve köpekbalığına benzer bir kuyruk yüzgeci olan bir Komodo ejderine benziyordu. Mosasaurlar, Kretase’nin son 25 milyon yılında, bir zamanlar plesiosaurlar ve ihtiyozorlar gibi deniz sürüngenleri tarafından doldurulan nişleri alarak daha büyükleşti ve daha uzmanlaştı. Bazıları balık ve kalamar gibi küçük avları yemek üzere evrimleşmişti. Diğerleri ammonitleri ve istiridyeleri yiyordu. Thalassotitan atrox adlı yeni keşfedilen mosasaur, diğer tüm deniz sürüngenlerini avlamak için evrimleşti.

Yeni türün kalıntıları Fas’ta, Kazablanka’nın yaklaşık bir saat uzağında kazıldı. Burada, Kretase’nin sonlarına doğru, Atlantik kuzey Afrika’yı sular altında bırakmıştı. Derinlerden yükselen besin açısından zengin sular, planktonları besler. Bunlar küçük balıkları besler, onlar ise daha büyük balıkları besler. Bu büyük balıklar, mosasaurları ve plesiosaurları besler. Bu deniz sürüngenleri ise dev, etobur Thalassotitan için yiyecek haline gelir.

Thalassotitan, 1,4 metre uzunluğunda devasa bir kafatasına sahipti ve yaklaşık 9 metre uzunluğa, yani bir katil balina boyutuna ulaşıyordu. Mosasaurların çoğu balık yakalamak için uzun çenelere ve ince dişlere sahipken, Thalassotitan’ın kısa, geniş ve bir orka gibi büyük, konik dişleri vardı. Bunlar, büyük bir avı yakalamasına ve parçalamasına izin veriyordu. Bu adaptasyonlar, Thalassotitan’ın besin zincirinin tepesinde duran bir süper avcı olduğunu gösteriyor. Dev mosasaur, günümüzün katil balinaları ve büyük beyaz köpekbalıklarıyla aynı ekolojik nişi işgal ediyordu.

Thalassotitan’ın dişleri genellikle kırık ve aşınmıştı, ancak balık yemek bu tür diş aşınmasına neden olmaz. Dolayısıyla, dev mosasaur’un diğer deniz sürüngenlerine saldırdığı, kemiklerini ısırıp parçalarken dişlerini kırdığı anlaşılıyor. Bazı dişler o kadar ağır hasar görmüştü ki neredeyse köküne kadar ezilmişlerdi.

Fosilleşmiş av kalıntıları

Dikkat çekici bir şekilde, Thalassotitan’ın kurbanlarının olası kalıntıları keşfedildi. Aynı yataklardan gelen fosiller, asit kaynaklı hasarlar taşıyor. Bu tuhaf hasara sahip fosiller arasında büyük yırtıcı balıklar, bir deniz kaplumbağası, yarım metre uzunluğunda bir plesiosaur kafası ve en az üç farklı mosasaur türünün çeneleri ve kafatasları bulundu. Kemiklerini tükürmeden önce Thalassotitan’ın midesinde sindirilmiş olmalılardı.

Çalışmanın baş yazarı Dr. Nick Longrich, “Bu ikinci dereceden kanıt. Diğer tüm bu mosasaurları hangi hayvan türünün yediğini kesin olarak söyleyemeyiz. Ama elimizde büyük bir yırtıcı tarafından öldürülen ve yenen deniz sürüngenlerinin kemikleri var. Ve aynı yerde, katilin profiline uyan bir tür olan Thalassotitan’ı buluyoruz – diğer deniz sürüngenlerini avlamak için uzmanlaşmış bir mosasaur. Bu muhtemelen bir tesadüf değil.” diyor.

Thalassotitan, diğer Thalassotitanlar da dahil olmak üzere okyanuslardaki her şey için bir tehditti. Devasa mosasaurlar’ın, diğer mosasaurlar ile şiddetli çatışmalarda aldıkları yaralar mevcut. Diğer mosasaurlar da benzer yaralanmalar taşıyor, ancak Thalassotitan’da bu yaralar son derece yaygındı ve bu durum, beslenme alanları veya eşler için sık, yoğun kavgalar yaşadığını akla getiriyor.

Dr. Nick Longrich, “Thalassotitan inanılmaz, ürkütücü bir hayvandı. Katil balina, T. rex, büyük beyaz köpekbalığı ve Komodo Ejderinin karışımını hayal edin.” diyor.

Yeni keşfedilen mosasaur, T. rex ve Triceratoplar gibi hayvanların çağdaşı olan Dinozorlar Çağı’nın son milyon yılında yaşadı. Fas’taki mosasaurların son keşifleri, mosasaurların Kretase kitlesel yok oluşunu tetikleyen asteroit etkisinden önce azalışta olmadığını gösteriyor.

Paris Doğa Tarihi Müzesi’nden makalenin ortak yazarlarından Profesör Nour-Eddine Jalil, “Fas’ın fosfat fosilleri, Kretase’nin sonundaki paleobiyoçeşitlilik hakkında benzersiz bir pencere sunuyor. Hayvanların ekosistemlerinde bir yer edinmek için uzmanlaşmak zorunda kaldıkları ‘dinozor çağı’ sona ermeden hemen önce hayatın nasıl zengin ve çeşitli olduğunu anlatıyorlar. Thalassotitan, besin zincirinin tepesindeki mega-avcı rolünü üstlenerek resmi tamamlıyor.” diyor.

Longrich, “Daha yapılacak çok şey var. Fas, Kretase’den bilinen en zengin ve en çeşitli deniz faunalarından birine sahip. Mosasaurların çeşitliliğini ve biyolojisini anlamaya yeni başlıyoruz.” diyor.

University of Bath. 24 Ağustos 2022.

Makale: Longrich, N. R., Jalil, N. E., Khaldoune, F., Yazami, O. K., Pereda-Suberbiola, X., & Bardet, N. (2022). Thalassotitan atrox, a giant predatory mosasaurid (Squamata) from the Upper Maastrichtian Phosphates of Morocco. Cretaceous Research, 105315.