Evrimi Tersine Döndüren Şey Nedir?

Evrim çalışmaları, bitki ve hayvan türlerinde bireysel olarak yararlı özelliklerin, her zaman doğada gördüğümüz özellikler olmadığını gösteriyor.

Aksine, davranış bilimciler tarafından yapılan yeni araştırmalar, bazı durumlarda evrimin ters yönde çalıştığını ve aynı grubun ilgili üyelerine fayda sağlamak için bireylerin gelişmelerini tersine çevirdiğini gösteriyor.

Journal of Evolutionary Biology’de yayınlanan araştırmada baş yazar David Fisher, yemeğini paylaşma ve birbirininin arkasını kollama gibi özverili özelliklerin evrimi arttıkça, bireysel olarak yararlı özelliklerin evriminin matematiksel olarak eşdeğer ölçüde azaldığını söylüyor. 

Fisher, “Aynı madalyonun iki yüzü,” diyor. “Bir tarafta, akrabalarına fayda sağlayan özellikler geliştirirsin ama kendine fayda sağlayamazsın, çünkü kardeşlerine veya kuzenlerine yardım ediyorsun. Diğer tarafta sana fayda sağlayan özellikler evrimleşir ama ilgili diğer kişilere zarar verdiği için komşularında bunlar evrimleşmez.”

McMaster Üniversitesi Psikoloji, Sinirbilim ve Davranış Bölümü’nde araştırma görevlisi olan Fisher, bu çalışmayı vahşi doğada özgecil (fedâkar) davranış paradoksunu anlamak için devam eden çabanın bir parçası olarak açıklıyor.

(Ten Rengimiz Neden Koyu ve Açık Olarak Evrimleşti?)

Fisher, evrimin tersine dönmesinin başka bir yolunun, bir bireyin komşular ve grup üyeleri üzerindeki olumsuz etkilerinin evrimi olduğunu söyleyerek devam ediyor. Örneğin, hızla büyüyen bir ağaç tüm güneş ışığını, suyu ve besin maddelerini ortamdan çeker ve komşularının yavaş büyümesine neden olur. Gelecek nesilde, daha fazla ağaç hızla büyür fakat aynı zamanda verimsiz komşu ağaçların oluşmasına yol açar. Sonuç olarak, olumsuz sosyal etkiler çok daha baskın gelir ve en sonunda herkesin büyümesi azalır.

“Bu, evrimin geriye gittiği anlamına gelir. Hızlı büyüme faydalı olmasına rağmen, bu olumsuz sosyal etkiler nedeniyle, nüfus ortalama olarak daha yavaş büyür.”

Fisher, aralarında işbirliği olan örümcek türlerini incelemek ve bireysel ve grup faydalarındaki değişikliklerin işbirliğinin neden daha yüksek seviyelerde azaldığını açıklayıp açıklayamayacağını bulmak için bu yaz Ekvador’a gitmeyi planlıyor.

Makale: Fisher, D. N., & Pruitt, J. N. (2019). Opposite responses to selection and where to find them. Journal of evolutionary biology, 32(5), 505-518.