Etiyopya’da 1,2 Milyon Yıllık El Baltası Atölyesi Keşfedildi

Bir araştırma ekibi, Etiyopya’daki Awash vadisinde 1.2 milyon yıl öncesine ait bir obsidyen el baltası yapım atölyesi keşfetti.

Nature Ecology & Evolution dergisinde yayımlanan makalelerinde araştırmacılar, el baltalarının nerede bulunduğunu, durumlarını ve yaşlarını anlatıyor.

Paleolitik dönem, yaklaşık 2,6 milyon yıl öncesinden, Mezolitik döneme kadar sürdü. Önceki araştırmalar, “yontma atölyelerinin” Avrupa’da Orta Pleistosen sırasında, yaklaşık 774.000 ila 129.000 yıl önce ortaya çıktığını göstermişti.

Alet yapımı olarak kullanılan bu tür atölyeler, bir beceriye dönüştü. Bu tür becerileri geliştiren bireyler, genel alandakilerin ihtiyaç duyduğu aletlerden yeterince üretebilmek için atölyelerde birlikte çalıştılar. Bu aletlerden biri, doğramak veya silah olarak kullanılabilen el baltasıydı.

(İlgili: Etiyopya’da 600.000 Yıl Önce Yaşamış Bir İnsan Türü Keşfedildi)

El baltaları, keskin bir kenar oluşturmak için bir taşın parçalarının yontulmasıyla yapılıyordu. Hiçbir şeye veya sapa bağlı değillerdi. El baltaları, basitçe elde tutularak kullanılıyordu. Kullanılan taşlar tipik olarak çakmaktaşı veya daha sonraki zamanlarda obsidyendi (bir tür volkanik cam).

Obsidyen, modern zamanlarda bile, elde çok pürüzlü olduğu için üzerinde çalışılması zor bir malzeme olarak kabul edilir. Bu yeni çalışmada araştırmacılar, daha önce görülmemiş bir şekilde çok daha erken kurulmuş bir obsidyen el baltası yontma atölyesinin kanıtlarını buldular.

Araştırmacılar, bir tortu tabakasına gömülü bir el baltası bulduklarında Melka Kunture kazı alanında çalışıyorlardı. Çok geçmeden daha fazlasını da buldular. Toplamda 578 tane el baltası buldular ve üçü hariç hepsi obsidyenden yapılmıştı. Baltaların etrafındaki malzemenin tarihlenmesi, bunların yaklaşık 1,2 milyon yıl öncesine ait olduğunu gösterdi.

Baltaların incelenmesi, hepsinin aynı şekilde yapıldığını gösterdi, bu da araştırmacıların eski bir yontma atölyesi bulduklarını gösteriyor.

Bulgu, böyle bir atölyenin bilinen en eski örneğini ve türünün Avrupa’da olmayan ilk örneğini işaret ediyor. Araştırmacılar, bu atölyedeki çalışmaların çok uzun zaman önce yapıldığını ve onları yapan hominidleri bile tanımlayamadıklarını belirtiyorlar.

Phys. 26 Ocak 2023.

Makale: Mussi, M., Mendez-Quintas, E., Barboni, D. et al. (2023). A surge in obsidian exploitation more than 1.2 million years ago at Simbiro III (Melka Kunture, Upper Awash, Ethiopia). Nat Ecol Evol.