Eski Pueblo Halkı, Deniz Kabuklarını Duyuru Amaçlı Kullanıyordu

Eski Pueblo halkı, deniz kabuğundan yapılmış trompetlerle önemli toplumsal etkinliklerin duyurusunu yapıyordu.

Devletlerin akıllı telefon uyarıları çağından çok önce, New Mexico’daki Chaco Kanyonu’nun İspanyol öncesi sakinleri, nüfus çapında bildirimler gönderebilmek için kabuklu deniz hayvanı kabuğundan (konç) yapılmış trompetlerine güveniyorlardı.

Son araştırmalar, eski Pueblo halkının, yerleşim yerlerini, herkesin her zaman için deniz salyangozu kabuğundan yapılmış trompetin sesini duyabileceği mesafede olmasını sağlayacak şekilde kasıtlı olarak düzenlemiş olabileceğini öne sürüyor.

MS 850’den 1150’ye kadar Chaco Kanyonu, ABD’nin güneybatısında yaşayan Pueblo halklarının kültürel merkeziydi. Tipik olarak, bu döneme ait Chaco merkezleri, “büyük evler” olarak bilinen devasa kumtaşı yapılardan oluşuyordu ve bu yapıların çevresinde, küçük yerleşim alanı kümeleri araziye dağılmıştı.

Arkeologlar, kanyonda gerçekleştirilen daha önceki kazılarda, elit mezarlarının içerisinde deniz kabuğundan yapılmış trompetler ortaya çıkarmışlardı; ancak bu tür kabukların en yakın kaynağı yaklaşık 1000 kilometre uzakta, güneybatıdaki Pasifik kıyısındaydı. Yakın zaman önce yapılan bir çalışmanın yazarları, bariz de olsa önemli bir gözlem sunarak, “bu değerli eşyaların, sahiplerine – muhtemelen topluluk liderlerine – güçlü bir ses patlaması yaratma olanağı sağlamış olacağını” açıklıyor.

(İlgili: Chaco Kanyonu Sadece Ritüel Merkezi Değil, Bir Yerleşimdi)

Bugün bile, eski Pueblo halkının günümüzdeki torunları, ritüel uygulamalar sırasında hala benzer trompetler kullanıyor, bu da bu deniz kabuklarının Chaco kültüründe önemli bir rol oynamış olabileceğini gösteriyor. Antiquity dergisinde yayımlanan araştırmanın yazarları, bunu daha fazla incelemek için, beş farklı Chaco yerleşimindeki büyük evlerden üflenen bir deniz kabuğu trompetinin ulaştığı alanı dijital olarak modellediler.

Elde edilen sonuçlar, ses alanının, her büyük evin etrafındaki konut alanlarının dağılımıyla mükemmel bir şekilde eşleştiğini gösteriyor. Bu da, yetkililerin herhangi bir zamanda yalnızca bir deniz kabuğuna üfleyerek tüm sakinlerle kolayca iletişim kurabilmesini sağlayan kasıtlı bir organizasyona işaret ediyor.

Yazarlar, büyük evlerin tepesinde konumlanmış liderlerin tüm topluluk üyeleriyle hızlı bir şekilde iletişim kurması gerektiğinde, deniz kabuğu sesini kullanmanın, sakinlerin dumanı veya ayna sinyallerini görmek için doğru zamanda doğru yöne bakmalarını beklemekten daha etkili bir yöntem olacağını belirtiyorlar.

Bu sesli uyarıların amacı hakkında varsayımda bulunan araştırmacılar, trompetlerin dini törenler gibi toplumsal etkinliklerin başlangıcının sinyali olabileceğini öne sürüyor. Araştırmanın yazarlarından Profesör Ruth Van Dyke’e göre, bu uygulama, bir topluluğu ayin yapmaya çağıran bir ortaçağ kilise çanı fikrinden farklı değil.

Daha geniş bir bağlamda araştırmacılar, deniz kabuğundan yapılmış bir trompetin akustik erişiminin, Pueblo halkları içindeki birliği korumanın bir yolu olarak hizmet etmiş olabileceğini öne sürüyorlar.

IFL Science. 2 Mayıs 2024.

Makale: Van Dyke, R. M., Primeau, K. E., Throgmorton, K., & Witt, D. E. (2024). Seashells and sound waves: modelling soundscapes in Chacoan great-house communities. Antiquity, 1–18.