Eski Güney Amerikalılarda Neandertal DNA’sı Keşfedildi

Eski Güney Amerikalıların genomlarını araştıran bilim insanları şaşırtıcı bir keşif yaptı: Neandertaller ve Denisovalılardan DNA’nın varlığı.

Amerika, insan yerleşimini gören son kıtaydı. Artan arkeolojik ve genomik kanıtlar, karmaşık bir yerleşim sürecine işaret ediyor. Bu durum, özellikle öngörülemeyen atalara ait sinyallerin kıtanın çeşitli bölgelerine ilk göçler hakkında kafa karıştırıcı hipotezleri ateşlediği Güney Amerika için geçerli.

İnsanların güneye Pasifik kıyısı boyunca mı yoksa başka bir yoldan mı göç ettikleri gibi birçok cevaplanmamış soru var. Amerika’nın ilk yerleşimi sırasında erken Yerli halkların kuzeyden güneye hareketini gösteren arkeolojik kanıtlar olsa da, bu eski insanların nereye gittiği belirsiz.

(İlgili: İnsanlar Amerika’yı Yedi Kez Keşfetti)

Brezilya’nın kuzeydoğusundaki iki farklı arkeolojik alanda (Pedra do Tubarão ve Alcobaça) ortaya çıkarılan iki eski insan bireyinin DNA’sını ve güçlü algoritmaları ve genomik analizleri kullanan araştırmacılar, bazı beklenmedik ve şaşırtıcı sonuçlarla Güney Amerika’nın derin demografik tarihini bölgesel düzeyde ortaya çıkardılar.

Florida Atlantic Üniversitesi araştırmacıları, Brezilya’nın kuzeydoğusundaki iki farklı arkeolojik alanda (Pedra do Tubarão ve Alcobaça) ortaya çıkarılan iki eski insan bireyinin DNA’sını ve güçlü algoritmaları ve genomik analizleri kullanarak, Güney Amerika’nın derin demografik tarihini ortaya çıkardı. Araştırmacılar yalnızca Güney Amerika’ya doğru kuzeyden güneye göçün mevcut arkeolojik verilerini destekleyen yeni genetik kanıtlar sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda Atlantik kıyısı boyunca ilk kez ters yönde göçler keşfettiler.

Çalışma, karmaşık antik Orta ve Güney Amerika göç yolları için bugüne kadarki en eksiksiz genetik kanıtı sağlıyor.

Araştırmacılar, önemli bulgular arasında, Güney Amerika’daki eski bireylerin genomlarında Neandertal atalarının kanıtlarını da keşfettiler. Neandertaller, Alt ve Orta Paleolitik dönemde Avrasya boyunca var olan soyu tükenmiş bir arkaik insan popülasyonuydu.

Araştırmanın sonuçları, Atlantik kıyısına daha yakın insan hareketlerinin nihayetinde antik Uruguay ve Panama’yı güneyden kuzeye bir göç yolunda – 5,277 kilometre arayla- birbirine bağladığını gösteriyor. Bu yeni göç modelinin, eski bireylerin yaşlarına dayanarak yaklaşık 1.000 yıl önce meydana geldiği tahmin ediliyor.

Bulgular kuzeydoğu Brezilya, Lagoa Santa (güneydoğu Brezilya), Uruguay ve Panama’daki antik genomlar arasında belirgin bir ilişki olduğunu gösteriyor. Bu yeni model, Atlantik kıyılarının yerleşiminin ancak Pasifik kıyılarının ve And Dağları’nın çoğunun kolonizasyonundan sonra gerçekleştiğini ortaya koyuyor.

İnsan, evrimsel ve hesaplamalı genomik konusunda uzmanlaşmış olan araştırmanın ortak yazarı Michael DeGiorgio, “Çalışmamız, Güney Amerika’nın Atlantik kıyısı boyunca bölgesel ölçekte eski göç olayları için önemli genomik kanıtlar sunuyor. Bu bölgesel olaylar muhtemelen Pasifik kıyılarına yakın Güney Amerika’nın ilk yerli halklarını içeren göç dalgalarından kaynaklandı.” diyor.

Aynı zamanda Panama’dan gelen bir tarih öncesi genomda, güçlü Avustralasyalı (Avustralya ve Papua Yeni Gine) genetik sinyaller buldular. Araştırmanın ilk yazarı Andre Luiz Campelo dos Santos, “Avustralasya ve Amerika arasında koca bir Pasifik Okyanusu var ve bu atalara ait genomik sinyallerin Kuzey Amerika’da iz bırakmadan Orta ve Güney Amerika’da nasıl ortaya çıktığını hala bilmiyoruz.” diyor.

Araştırmacılar, zaten karmaşık olan tabloya ek olarak , eski Uruguay ve Panama halkında Neandertal atalarından daha fazla Denisovalı ataları keşfettiler. 2008 yılında ortaya çıkarılan bir parmak kemiğinin ucundan alınan DNA dizileri, Denisovalı olarak bilinen soyu tükenmiş bir grup insanın tanımlanmasını sağlamıştı.

Antik DNA analizinde uzmanlaşmış olan makalenin ortak yazarlarından John Lindo, “Denisovalıların mirasının Güney Amerika’ya kadar gelmiş olması inanılmaz.” diyor. “Melezleşme çok uzun zaman önce, belki 40.000 yıl önce gerçekleşmiş olmalı. Denisovalı soyunun hayatta kalması ve genetik imzasının 1.500 yıl önce yaşamış Uruguaylı eski bir insanda bulunması, iki popülasyon arasında önemli bir karışma olayı olduğunu gösteriyor.”

Daha önce dos Santos ve meslektaşları, kuzeydoğu Brezilya’dan, günümüzden en az 1.000 yıl öncesine ait iki eski insanın kalıntısını keşfetti ve kemikleri DNA ekstraksiyonu, genomik dizileme ve analiz için Lindo’ya gönderdi. Ham veriler daha sonra kuzeydoğu Brezilya’dan tüm genom dizilerinin hesaplamalı analizi için FAU’ya gönderildi.

Araştırmacılar, kuzeydoğu Brezilya’dan yeni dizilenmiş iki antik bütün genomu, günümüz dünya çapındaki genomları ve Amerika’dan gelen diğer antik bütün genomlarla karşılaştırdı. Lindo, makalenin yayın tarihi itibariyle, Avrupa’dan yüzlercesinin aksine, Güney Amerika’dan yalnızca bir düzine kadar eski genomun dizilendiğini ve yayınlandığını söylüyor.

Kuzeydoğu Brezilya, Uruguay, güneydoğu Brezilya ve Panama’dan örneklerin bulunduğu alanlardaki arkeolojik kayıtlarda, toplu mezarlar dışında aralarında ortak kültürel özellikleri gösteren başka bir kanıt yok. Güneydoğu Brezilya’dan incelenen tarih öncesi insanlar ayrıca kuzeydoğu Brezilya, Uruguay ve Panama’dan yaklaşık 9.000 yıl daha eski ve bu da tahmin edilen ve bariz kültürel çeşitlilik için yeterli zamanı sağlıyor. Tarihleri daha yakın olsa da, kuzeydoğu Brezilya, Uruguay ve Panama birbirinden binlerce kilometre uzakta.

Stella Batalama, “Bu öncü araştırma, arkeolojiden biyolojik bilimlere, genomik ve veri bilimine kadar birçok farklı alanı içeriyor. Florida Atlantik Üniversitesi ve Emory Üniversitesi’ndeki uzmanlarımız, sofistike genetik ve hesaplama yöntemleri ve analizlerinin yardımı olmadan çözülemeyecek olan Amerika bulmacasının önemli bir parçasına ışık tutmaya yardımcı oldular.” diyor.

Florida Atlantic University. 1 Kasım 2022.

Makale: Campelo dos Santos, A. L., Owings, A., Sullasi, H. S. L., Gokcumen, O., DeGiorgio, M., & Lindo, J. (2022). Genomic evidence for ancient human migration routes along South America’s Atlantic coast. Proceedings of the Royal Society B, 289(1986), 20221078.