Elazığ’da Bir Vadiye Oyulmuş Katakomblar Keşfedildi

Elazığ’ın Ağın ilçesinin Balkayası köyü yakınlarındaki bir vadide Roma dönemine ait, 1.800 yıllık kalıntılar keşfedildi.

Yörede yaşayanlar, köyden yaklaşık 3 kilometre uzaklıkta yer alan kalıntıları, Harput Kalesi Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç’a bildirdi. Bölgede araştırma yapan Aytaç, bugüne kadar bilimsel literatürde yer almayan vadinin yaklaşık 1.800 yıl öncesine ait kalıntılar barındırdığını belirledi.

Aytaç doğudan batıya doğru yaklaşık 4 kilometre uzunluğundaki vadide ayrıca erken Hristiyanlık döneminde sıkça kullanılan, “katakomb” adı verilen ölülerin gömüldüğü tonozlu yapıları ve Hristiyanların gizli ibadet de yaptığı yapılar ile kaya zemine oyulmuş tahıl depoları gibi farklı yapılar tanımladı.

(İlgili: Elazığ’da Tesadüfen Bulunan Gizemli Kabartma 4000 Yıllık Çıktı)

Prof. Dr. Aytaç, Fırat Nehri’nin de yer aldığı bölgenin Paleolitik dönemden itibaren çok fazla topluluğu barındırdığını, Keban Barajı kurtarma kazıları kapsamında yürütülen arkeolojik çalışmalarda geçmişi MÖ 6 binlere uzanan yerleşime ait izlerin ortaya çıkarıldığını söylüyor.

Fırat Nehri havzası yakınlarında vatandaşlar tarafından keşfedilen kaya mezarları ile bir bölümünün yapısı itibarıyla Erken Hristiyanlık döneminde gizli ibadet amaçlı kullanıldığını düşündükleri katakombların bölgenin tarihi ve kültürel zenginliği açısından büyük önem taşıdığına belirten Aytaç, bölgede geniş çaplı bir arkeolojik araştırma yapacaklarını söylüyor.

Bazıları topluca bir aile için yapılmış kaya mezarlarının içerisinde küçük bir çocuk ya da bebek için yapılmış defin bölümleri de oldukça dikkat çekici.

“Kaya mezarlarının bir bölümünde iki katlı yapılaşma olduğu dikkati çekiyor. Özellikle üst kattaki mekanların sağlam kaldığını gördük. Nişler ve törenler sırasında kullanılan yer yer oyulmuş yuvarlak oymalar mevcut. Büyükler ve çocuklar için yapılmış defin alanları kayalara oyulmuş şekilde yapılmış. Bir kısmı tahrip olmakla beraber mekanda sağlam olanlar da var. Bu sıralı iki katlı çok sayıdaki kaya mezarları kaynaklara geçmemiş durumda. Bu yapılar Hristiyanlığın yasak olduğu dönemlerde Hristiyanlar tarafından gizli ibadet için de kullanılmış. Yüzey araştırmalarını çoğaltarak buranın kaynaklara geçmesini sağlayacağız. Sonraki aşamada doğa turizmi ve kültür turizmi birleştirilerek geniş bir destinasyon oluşturulabilir.”

Vadinin doğal güzelliğine dikkat çeken Aytaç, “Bu doğal yapılanmanın yanında insan eliyle yapılmış birçok yerleşim alanının da olduğu görülüyor. Dolayısıyla burada çok amaçlı bir turizm alanı, destinasyon oluşturmaya müsait bir coğrafyadan bahsediyoruz. Daha önce Elazığ ile ilgili yaptığımız turizm çalışmalarında Divriği-Arapgir üzeri Ağın-Harput-Palu güzergahı üzerinde çalıştık. Bununla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığının projesi de hazır durumda.” diyor.

Balkayası köyünün 100 metre kuzeyinde vadiye yakın bir alanda kaya zemine oyulmuş, gıda deposu olarak kullanılan çok sayıda yapı yer alıyor.