Efes’te Yamaç Ev Mozaiklerinin Restorasyonu Yapıldı

Bu yıl Efes’te İtalyan uzmanlar tarafından, Getty Vakfı aracılığıyla düzenlenen Mozaik Konservasyonu kursu çerçevesinde Efes Antik Kenti’nin merkezindeki Yamaç Ev 2’nin çok sayıda mozaik tabanı restore edildi.

Yamaç Ev 2, 2 Numaralı Oturma Birimi Peristylli Avlusunun Nereid ve Hippocamp tasvirli Mozaiği restorasyon çalışmaları sırasında (Resim: CCA)

Efes Vakfı’nın işbirliği ile gerçekleştirilen kursta uluslararası ekip, Yamaç Ev 2’deki oturma birimi 2’nin siyah-beyaz renkli mozaik tabanının yüzey temizliğini ve konsolidasyonunu gerçekleştirdi. Bu oturma birimi bozulma tehlikesiyle karşı karşıyaydı.

Geçmişte yaşanan depremler mozaiklerin harç yataklarındaki değişikliklere neden oldu. Son yıllardaki su sızıntısı ve mekanik baskılar ise mozaik taşlarının bağlayıcılığını kaybetmesine neden olarak, mozaik yüzeyinde riskli büyük boşlukların oluşmasına yol açtı. Mozaiklerin üst yüzeyi ise zaman içinde kalın kalker tabaları ile örtüldü.

Kursa katılan uzmanlar ve restoratörler, mozaik tabanın üst yüzeyini temizledi, harç sağlamlaştırması yaptı, boşluk alanları dolduruldu ve mozaik kenarlarını yeniden çevreledi. Bu sürçete en önemli amaç, mozaiklerinin tamamının sağlamlığını arttırmak ve gelecek yıllarda oluşabilecek kayıpları önlemek oldu.

Kursta yapılan konservasyon çalışmaları sonucu motifli mozaik tabanlar artık yeniden kendi renkleriyle ışıldıyor.  Yıllık yakaşık 180.000 kişi tarafından ziyaret edilen yamaç evlerde, ziyaretçiler mozaikleri bu yeni ve bakımlı halleriyle görebilecek.

Restorasyon çalışmalarının genel görünümü

Uluslararası Mozaik Konservasyon Kursu

Antik mozaiklerin konservasyonu ve yönetimi konusunda Getty Vakfı tarafından desteklenen bir eğitim olan “MCC, Mosaik Konservasyon Kursu 2011‒2016”, bu yıl Ürdün, Tunus ve Libyalı restoratörlerin katılımıyla Efes Antik Kenti’nde gerçekleştirildi. Çalışmalar iki Türk restoratörün de aralarında bulunduğu uluslararası bir ekiple yürütüldü.

Kurs kapasamında uzman restoratörler, Efes Vakfı’nın finansal desteği ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varklıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izni ile Yamaç Evler’in çok sayıdaki taban mozaiğinin bakım ve onarımını gerçekleştirdi. Özellikle oturma birimi 2’nin bozulma tehlikesiyle karşı karşıya olan taban mozaiği üzerine de çalışıldı.

Yamaç Ev 2 , 2 Numaralı Oturma Biriminin Peristylli avlusunun geometrik bezemeli taban mozaiğinin restorasyon sonrası görünümü

Efes Vakfı’nın girişimiyle bu yıl Efes’te gerçekleşen kurs Roma’da bulunan Arkeolojik Konservasyon Merkezi (CCA) uzmanları aracılığıyla yapılıyor ve kurs katılımcıları kendi başlarına mozaiklerin düzenli bakım ve onarımını yürütecek şekilde eğitiliyor. Kurs program aynı zamanda teorik bilgilendirme ve bilgi paylaşımını da içeriyor.

Akdeniz Havzasının Mozaik Mirasını Yerinde Korumak

Kursa katılan Suriye, Ürdün, Tunus ve Libya gibi Akdeniz ülkeleri, Türkiye gibi, zengin bir mozaik mirasına sahip. Roma ve Bizans dünyasının bu kıymetli mirası günümüzde tehlike altında. Önemlerine rağmen bu mozaikler ihmal edilmiş, kaçırılmış ya da müze depolarında kaybolmakta.

Hassas durumdaki bu mozaiklerin bakım ve onarım çalışmalarının uzun süreli ve düzenli olarak sürekli yapılması gerekiyor.  Programın bir diğer adımı olarak bu ülkelerden gelen katılımcılar, kendi ülkelerinde de yeni nesil restoratörlerin yetiştirilmesinde önemli rol oynayacak.