Efesliler ve Türkler Uzun Süre Birlikte Yaşadı

UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne giren Efes Antik Kenti’nin bilinenin aksine Türk akınlarıyla yıkılmadığı, Efesliler ile Türklerin uzun yıllar birlikte yaşadığı ortaya çıktı.

Kuruluşu Neolitik Çağ’a kadar uzanan, en parlak zamanını Helenistik ve Roma dönemlerinde geçiren Efes Antik Kenti’nde Türklerin de yaşam sürdüğü ortaya çıktı.

Avusturya Arkeoloji Enstitüsü ve Efes Kazıları Başkanı Sabine Ladstaetter, AA’ya yaptığı açıklamada,

“Tarih kitaplarında Efes’te yaşamın 7. yüzyılda sona erdiği yazar ancak Meryem Kilisesi’nin güneyinde yaptığımız kazılarda bulduğumuz bir konut, kentteki yaşamın 14. yüzyıla kadar devam ettiğini gösteriyor. Bu konutun kazısı 2015 yılının en büyük kazısı. Meryem Kilisesi’nin güneyinde 3 yıl önce başladığımız kazılarda oldukça büyük bir ev bulduk. Yaklaşık 1500 metrekare büyüklüğündeki bu gösterişli evde tabanları mermer ve mozaik döşemeli avlu, odalar bulundu ayrıca kazılarda şarap, zeytinyağı ve diğer ürünlerin üretiminde kullanıldığını tahmin ettiğimiz parçalarla karşılaştık.

Bulunan bu yapının antik kentteki Yamaç Evler ile benzerlik taşıyor. Evin içinde bulduğumuz mobilyaları göz önüne aldığımızda o dönem bu evde lüks bir yaşam sürüldüğünü, evin bu yönüyle Yamaç Evler’e oldukça benzeyen yanlarının olduğunu görüyoruz. Bu evde 3 binden fazla sikke, pek çok değerli metal eşya ve yüzlerce seramik vazo ile karşılaştık. Gerçekten zengin bir envanter oldu.

Bu  yapıyı ilerleyen dönemde Efes ziyaretçilerine sunmak istiyoruz. Önümüzdeki yıl kazıların bitmesinin ardından burayı ziyarete açacağız. Bu kazıdaki en önemli bilgi, Efes’te yaşamın 7. yüzyılda bitmemiş olması. Genellikle tarih kitaplarında Efes’te hayatın MS. 7. yüzyılda bittiği, Müslümanların buraya gelmesiyle Efes’in terk edilip Ayasuluk Kalesi’ne yerleşildiğini yazar ancak burada bulduğumuz evde Efes’te hayatın 14. yüzyıla kadar sürdüğünü gördük. Şu an burası Efes’in en genç yapısı ve biz biliyoruz ki bugünün Selçuk’unda Efesliler ve Müslümanlar uzun bir süre yan yana aynı limanı kullanarak yüzyıllarca yaşadılar. Bu, çok önemli bir bilgi çünkü bundan önce Müslümanlar’ın buraya gelmesiyle her şeyin yerle bir edildiğini, Efes’in terk edildiğini ve Ayasuluk’a yerleşildiğini düşünüyorduk. Bunun doğru olmadığı ortaya çıktı.” dedi.

Efes’in Son Yılları

Pek çok tarihçiye göre MS. 2. yüzyılda en parlak dönemini yaşayan ve ondan sonra çalkantılı dönemler geçiren Efes, kentin dünyaya açılan kapısı olan limanın ağzının Küçük Menderes Nehri’nin taşıdığı alüvyonlarla dolması sonucu önemini yitirdi.

Roma İmparatorluğu’ndan 6. yüzyılda gelen kararnamelerle limanın önü pek çok kez temizlenmeye çalışılsa da liman yolunun bataklığa dönmesi sonucu kentte sıtma hastalığı baş gösterdi. Sıtma hastalığının üzerine MS. 600’lü yıllardaki depremler ve Sasani akınlarından sonra Efes’te yaşam sona erdi. Kent merkezi Ayasuluk tepesine taşındı.

Son bulgular Efes’te yaşamın Aydınoğulları Beyliği’nin 1304 yılında bölgeye gelişinden sonra da devam ettiğini ortaya koydu.

radikal