Dünyanın En Uzun Süre Yaşayan 10 Hayvanı

Hayvanlar alemindeki bazı türler, ortalama bir insan ömrünün çok ötesinde, inanılmaz derecede uzun bir ömüre sahip. Ve beklediğiniz gibi bu listede kaplumbağalar yok.

İnsanların 150 yıllık bir “mutlak sınırı” olsa da, bu süre bazı hayvanların yaşadığı yüzyıllar ve bin yıllarla karşılaştırıldığında sadece bir göz açıp kapayıncaya kadar geçen süreye denk gelir. Hatta bunun yanında bazı hayvanlar yaşlanma sürecini tamamen durdurabilir veya tersine çevirebilir.

(İlgili: Dünyada Hala Yaşayan ve En Yaşlı 12 Ağaç)

Çok uzun ömürlü kara hayvanları olmasına rağmen (örneğin en yaşlı kaplumbağa yaklaşık 190 yaşında), hiçbiri bu listeye giremez. Gerçekten yaşam süresi bakımından şampiyonların hepsi suda yaşamını sürüyor. İşte dünyanın en uzun yaşayan 10 hayvanı:

1- Grönland Balinası: Potansiyel Olarak 200+ Yıl

Grönland balinaları (Balaena mysticetus) en uzun yaşayan memelilerdir. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’ne (NOAA) göre, Arktik ve yarı arktik balinaların kesin ömrü bilinmemekte, ancak avlanan bazı bireylerde bulunan taş zıpkın uçları, 100 yıldan fazla yaşadıklarını ve 200 yıldan fazla yaşayabileceklerini kanıtlıyor.

Bu balinalar hasar görmüş DNA’larının onarılmasına olanak tanıyan ERCC1 adlı bir gen mutasyonuna sahipler. Bu mutasyon onları muhtemel bir ölüm sebebi olan kanserden korur. Ayrıca PCNA adı verilen bir genin kopyalanmış bir bölümünün olduğu ve bu genin hücre büyümesi ve hücre yenilenmesi ile ilgili olduğu bilinir. Daha önce belirtildiği gibi bu genin yaşlanmayı yavaşlatabileceği düşünülüyor.

2- Rougheye Kayabalığı: 200+ Yıl

Rougheye kayabalığı (Sebastes aleutianus) en uzun yaşayan balıklardan biri ve Washington Balık ve Yaban Hayatı Departmanına göre en az 205 yıllık bir maksimum ömre sahip. Bu pembe veya kahverengimsi balıklar, Kaliforniya’dan Japonya’ya kadar Pasifik Okyanusu’nda yaşar. Kanada’da nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türlerin durumunu değerlendiren bağımsız bir danışma kurulu olan Kanada’da Nesli Tehlike Altında Olan Yaban Hayatının Statüsü Komitesi’ne (COSEWIC) göre 97 santimetreye kadar büyüyebiliyorlar ve karides ve daha küçük balıklar gibi diğer hayvanları yiyorlar.

3- Tatlı Su İnci Midyesi: 250+ Yıl

Tatlı su inci midyeleri (Margaritifera margaritifera), sudaki yiyecek parçacıklarını filtreleyen çift kabuklulardır. Esas olarak nehirlerde ve akarsularda yaşarlar ve ABD ve Kanada dahil olmak üzere Avrupa ve Kuzey Amerika’da bulunabilirler. Bilinen en eski tatlı su inci midyesi, Dünya Doğayı Koruma Vakfı’na (WWF) göre 280 yaşındaydı. Bu omurgasızlar düşük metabolizmaları sayesinde uzun ömürlüler.

Tatlı su inci midyeleri nesli tükenmekte olan bir tür. Uluslararası Doğa Koruma Birliğine (IUCN) göre, bağlı oldukları nehir habitatlarındaki bozulma ve değişiklikler de dahil olmak üzere insan kaynaklı çeşitli faktörler nedeniyle nüfusları azalıyor.

4- Grönland Köpekbalığı: 272+ Yıl

Grönland köpekbalıkları (Somniosus microcephalus) Arktik ve Kuzey Atlantik okyanuslarının derinliklerinde yaşıyor. Kanada’daki St. Lawrence Köpekbalığı Gözlemevi’ne göre, 7,3 metre uzunluğa kadar büyüyebilirler ve balık ve foklar gibi deniz memelileri de dahil olmak üzere çeşitli diğer hayvanları içeren bir diyete sahipler.

Science dergisinde yayınlanan 2016 Grönland köpekbalığı göz dokusu araştırması, bu köpekbalıklarının en az 272 yıllık maksimum ömre sahip olabileceğini tahmin ediyor. Bu çalışmadaki en büyük köpekbalığının yaklaşık 392 yaşında olduğu tahmin edildi ve araştırmacılar, köpekbalıklarının muhtemelen 512 yaşında olabileceğini öne sürdüler. Yaş tahminleri bir dereceye kadar belirsizlikle süregeldi ancak 272 yıllık en düşük tahmin bile bu köpekbalıklarını hala Dünya’daki en uzun yaşayan omurgalılar olduğunu ortaya çıkarıyor.

5- Tüp Solucanı: 300+ Yıl

Tüp solucanları, derin denizlerin soğuk ve istikrarlı ortamında yaşayan uzun ömürlü omurgasızlardır. The Science of Nature dergisinde 2017 yılında yayınlanan bir araştırma, Meksika Körfezi’ndeki okyanus tabanında yaşayan bir tüp solucanı türü olan Escarpia laminata’nın ortalama olarak 200 yıla kadar yaşadığını ve bazı örneklerin 300 yıldan fazla hayatta kaldığını buldu. Tüp solucanları, onları avlayan avcıların eksikliği gibi birkaç doğal nedenden dolayı düşük bir ölüm oranına sahip ve bu da onların bu kadar uzun ömürlere sahip olmalarına yardımcı oluyor.

6- Quahog İstiridyeleri: 500+ Yıl

Okyanus quahog istiridyeleri (Arctica islandica) Kuzey Atlantik Okyanusu’nda yaşıyor. Bu tuzlu su türü, bu listedeki diğer çift kabuklulardan, tatlı su inci midyelerinden bile daha uzun yaşayabilir. Birleşik Krallık’taki Galler Ulusal Müzesi’ne göre 2006 yılında İzlanda kıyılarında bulunan bir okyanus quahog istiridyesi 507 yaşındaydı. Eski istiridye, Ming Hanedanlığı’nın Çin’i yönettiği 1499’da (1368’den 1644’e kadar) doğduğu için Ming olarak adlandırıldı.

7- Siyah Mercan: 4.000+ Yıl

Mercanlar renkli, su altı kayaları ve bitkileri gibi görünürler, ancak aslında polip adı verilen omurgasızların dış iskeletlerinden oluşurlar. Bu polipler sürekli olarak çoğalır ve genetik olarak özdeş bir kopya oluşturarak kendilerini değiştirirler, bu da zamanla mercan dış iskelet yapısının daha da büyümesine neden olur. Bu nedenle mercanlar, Grönland köpekbalıkları veya okyanus quahog istiridyeleri gibi tek bir organizma olmaktan ziyade birden fazla özdeş organizmadan oluşur. Dolayısıyla bir mercanın ömrü daha çok bir ekip çalışmasıdır. 

Mercanlar yüzlerce yıl veya daha fazla yaşayabilir, ancak derin su siyah mercanları (Leiopathes sp.) en uzun ömürlü mercanlar arasında yer alıyor. Hawaii kıyılarında bulunan siyah mercan örneklerinin 4.265 yaşında olduğu ölçüldü.

8- Cam Sünger: 10.000+ Yıl

Süngerler, mercanlara benzer hayvan kolonilerinden oluşur ve binlerce yıl yaşayabilir. Cam süngerleri yeryüzündeki en uzun yaşayan süngerler arasında yer alıyor. Bu grubun üyeleri genellikle derin okyanusta bulunuyor ve cama benzeyen iskeletlere sahipler. Chemical Geology dergisinde yayımlanan 2012 tarihli bir araştırma, Monorhaphis chuni türüne ait bir cam süngerin yaklaşık 11.000 yaşında olduğunu tahmin ediyor. Diğer sünger türleri daha da uzun yaşayabilir.

9- Turrıtopsıs Dohrnıı (Ölümsüz denizanası): Potansiyel olarak ölümsüz

Turritopsis dohrnii’ye ölümsüz denizanası denir çünkü potansiyel olarak sonsuza kadar yaşayabilirler. Denizanaları, deniz tabanına yerleşip poliplere dönüşmeden önce larva olarak hayata başlarlar. Bu polipler daha sonra serbest yüzen denizanası üretir. Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’ne göre, yetişkin Turritopsis dohrnii, fiziksel olarak hasar görürse veya açlıktan ölürse poliplere dönüşebilmeleri ve daha sonra denizanası durumlarına geri dönebilmeleri bakımından özeldir.

Londra’daki Doğa Tarihi Müzesi’ne göre, Akdeniz’e özgü olan denizanası, yaşam döngülerini birden çok kez tersine çevirme başarısını tekrarlayabilir ve bu nedenle doğru koşullar altında asla yaşlılıktan ölmeyebilir. Turritopsis dohrnii çok küçük (4,5 milimetreden daha kısa) ve balık gibi diğer hayvanlar tarafından yenir veya başka yollarla ölebilir, bu da onların gerçekten ölümsüzlüğe ulaşmalarını engeller.

10- Hydra (tatlı su polipleri): Potansiyel olarak ölümsüz

Hydra, biraz denizanası gibi görünen yumuşak gövdeli küçük bir omurgasız grubu. Turritopsis dohrnii gibi Hydra’lar da sonsuza kadar yaşama potansiyeline sahip ve yaşla birlikte bozulma belirtileri göstermez. Bu omurgasızlar büyük ölçüde, çoğaltma veya klonlama yoluyla sürekli olarak yenilenen kök hücrelerden oluşur. Hydra’lar, yırtıcı hayvanlar ve hastalık gibi tehditler nedeniyle doğal koşullar altında sonsuza kadar yaşamazlar, ancak bu dış tehditler olmadan ölümsüz olabilirler.

Live Science. 30 Temmuz 2022.