Dünya’daki En Ölümcül Dönem, Ayrıca En Kötü Kokan Dönemdi

Yeni araştırmaya göre, zehirli gaz püskürten küçük mikroplar, Dünya tarihindeki en büyük kitlesel yok oluşun oluşmasına ve uzamasına yardımcı oldu.

Bilim insanları genel olarak, yaklaşık 250 milyon yıl önce, Permiyen döneminin sonunda, kitlesel yok olma olayını öncelikle sera gazları tüküren Sibirya volkanlarının tetiklediğine inanıyorlar. Bu gazlar aşırı ısınmaya neden oldu ve bu da tüm deniz türlerinin yanı sıra birçok kara türünün de yüzde 80’inin yok olmasına neden oldu.

Şimdiye kadar bilim insanları, sıcaklığın bu ölümlere nasıl neden olduğunu tam olarak açıklayamadılar. Yapılan yeni bir çalışma, ısının mikropların metabolizmalarını hızlandırarak ölümcül koşullar yarattığını gösteriyor.

Sistem modelcisi Dominik Hülse, “Okyanustaki oksijen, organik maddeleri ayrıştırmak için kullanıldıktan sonra, mikroplar sülfatı ‘solumaya’ başladı ve çürük yumurta gibi kokan ve hayvanlar için zehirli olan hidrojen sülfür gazı üretti.” diyor.

(İklim Değişikliği, İnsanların Yok Oluşuna Neden Olabilir mi?)

Okyanus fotosentezleyicileri (besin zincirinin temelini oluşturan mikroplar ve bitkiler) çürürken, diğer mikroplar oksijeni hızla tüketti ve daha büyük organizmalar için oksijenin çok az bir kısmını bıraktı. Oksijen yokluğunda, mikroplar sülfat tükettiler ve ardından zehirli, hidrojen sülfürü veya H2S’yi dışarı attılar ve euxinia adı verilen daha da aşırı bir durum yarattılar. Bu koşullar, bozunma sırasında besinlerin salınmasıyla sürdürüldü ve bu kokuşmuş, toksik döngünün korunmasına yardımcı olan daha fazla organik materyalin üretimini teşvik etti.

Hülse, “Araştırmamız, tüm okyanusun öksinik olmadığını gösteriyor. Bu koşullar su sütununun daha derin kısımlarında başladı. Sıcaklıklar arttıkça, öksinik bölgeler daha büyük, daha zehirli hale geldi ve su sütununu çoğu deniz hayvanının yaşadığı sığ ortama taşıyarak onları zehirledi.” diyor.

Genişleyen öksinik bölgeler, tortu örneklerinde kimyasal imzalar yoluyla tespit edilebilir.

Oksijen tükenmesi, bugün de devam eden ve gelecekteki iklim değişikliği altında daha da kötüleşmesi kaçınılmaz olan bir sorun. Öksinik sular, Eylül 2021’de bir depo yangınının etanol saldığı Los Angeles County’nin 25 km uzunluğundaki Dominguez Kanalı gibi yerlerde bulunabilir. Etanol, kanaldaki çürüyen ve mikroplar tarafından tüketilen bitki örtüsünü öldürdü. Daha sonra toksik seviyelerde hidrojen sülfür ürettiler. Kokan nehrin nefes aralığındaki binlerce kişi kusma, ishal, baş dönmesi, uykusuzluk, baş ağrısı, hapşırma ve diğer semptomları bildirdi.

Antik dünyadan alınan dersler, modern okyanuslarımızı ve su yollarımızı zorlayan süreçleri anlamak için önemli olabilir.

Hülse, “Antik kitlesel yok oluş olayını günümüz gezegenine kıyaslamak spekülatif olur. Bununla birlikte, çalışma bize okyanusun atmosferdeki daha yüksek karbondioksit konsantrasyonlarına tepkisinin hafife alınmış olabileceğini gösteriyor.” diyor.

University of California – Riverside. 20 Aralık 2021.

Makale: Hülse, D., Lau, K. V., van de Velde, S. J., Arndt, S., Meyer, K. M., & Ridgwell, A. (2021). End-Permian marine extinction due to temperature-driven nutrient recycling and euxinia. Nature Geoscience, 14(11), 862-867.