Dünyada Kalan Son Temassız Kabileler Hangileri?

Brezilya’dan Hint Okyanusu’ndaki küçük bir adaya kadar uzanan bölgelerde, 100’den fazla temassız kabile varlığını sürdürüyor.

Dış dünya ile sürekli temastan kaçınarak varlıklarını sürdüren bu kabileler, insanlığın çeşitliliğinin önemli bir parçasını oluşturuyor. Peki, bu insanlar kim ve karşı karşıya oldukları tehditler neler?

Başlamadan önce, “temassız” teriminin ne anlama geldiğini açıklığa kavuşturalım. Bu kavram, bu kabilelerin hiçbir zaman başka bir insanla karşılaşmadığı anlamına gelmiyor. Survival International adlı yerli halkların haklarını savunan örgüte göre, temassız kabileler “dış dünyayla temas kurmaktan kaçınan kabileler. Bunlar tamamen bağımsız halklar olabileceği gibi, temaslı gruplara sahip daha büyük kabilelerin bir alt kolu da olabilir.”

Mashco Piro Kabilesi

Mashco Piro, Peru’nun güneydoğusundaki Amazon yağmur ormanlarının ücra bölgelerinde yaşayan bir kabile. Kabilede 750’den fazla insanın yaşadığı düşünülüyor ve bu da onları gezegendeki en büyük temassız kabile yapıyor.

Dış dünya ile temas kurmak istememelerine rağmen, Mashco Piro’nun geçmişi temasın yıkıcı sonuçlarıyla şekillendi. 19. yüzyılın sonlarında, sömürgeci kauçuk baronları tarafından toprakları istila edildi; kabile üyeleri köleleştirildi, saldırıya uğradı ve öldürüldü.

(İlgili: İnternete Bağlanan Kabile Porno ve Sosyal Medya Bağımlısı Oldu)

Bugün hayatta kalabilmiş olsalar da Mashco Piro halkı giderek artan tehditlerle karşı karşıya. Ormansızlaşma ve yasadışı ağaç kesimi, yaşam alanlarını tehdit ediyor. Bazı kereste şirketleri şimdiden kabile topraklarında faaliyet gösterirken, Temmuz 2024’te bir başka şirketin Mashco Piro topraklarına sadece birkaç kilometre mesafede yeni bir kamp kurduğu tespit edildi.

Kawahiva Kabilesi

Kawahiva kabilesi, Brezilya Amazonları’nda yaşayan ve avcı-toplayıcı bir yaşam süren bir topluluk. Diyetlerinde pekari domuzları, maymunlar, kuşlar ve çevredeki ormandan topladıkları meyve ve yemişler bulunuyor. Ancak, onlar hakkında çok fazla şey bilinmiyor; sadece geride bıraktıkları izlerden bazı çıkarımlar yapılabiliyor.

Günümüzde göçebe bir yaşam sürdürdükleri gözlemlense de, eskiden daha kalıcı yerleşim alanlarına sahip oldukları düşünülüyor. Ormanda terk edilmiş açıklıklar, geçmişte daha yerleşik bir hayata sahip olduklarını gösteriyor. Ancak, kerestecilik, çiftçilik ve diğer yıkıcı faaliyetler nedeniyle topraklarının işgal edilmesi, kabileye yönelik şiddet olaylarını tetiklemiş olabilir.

Brezilya hükümeti kabileyi koruma yönünde bazı adımlar atsa da, Kawahiva halkının, istilacılardan kaçmak için sürekli yer değiştirdiği düşünülüyor.

Sentinel Adası Halkı (Sentinelese)

Sentinelese halkı, dünya çapında en çok bilinen temassız kabilelerden biri olmasına rağmen, haklarında neredeyse hiçbir şey bilinmiyor. Yaklaşık 100 kişiden oluştuğu tahmin edilen bu kabile, Hint Okyanusu’ndaki Kuzey Sentinel Adası’nda yaşıyor.

Diğer temassız kabileler, komşu halklarla zaman zaman temas kurabilirken, Sentinel halkı küçük bir ada üzerinde tamamen izole yaşadıkları için bu tür etkileşimlere sahip değil.

Bu durum onları dünyanın en izole kabilesi yapıyor. Survival International’dan Sophie Grig bu konuda şunları söylüyor:

“Sentinelese halkı, dünyaya çok net bir mesaj veriyor: Temas kurmak istemiyorlar ve yalnız bırakılmak istiyorlar. Kimse bunu onlar kadar açık ifade etmiyor.”

Dış dünyayla temas girişimleri sıklıkla düşmanca karşılandı. Bazı ziyaretçiler kabile üyeleri tarafından oklarla uyarıldı, bazıları ise öldürüldü. Hint hükümeti, Sentinel halkını korumak amacıyla adaya yaklaşmayı yasadışı hale getirdi, ancak yine de bazı maceraperestler yasağı delerek temas kurmaya çalışıyor.

Sentinel halkı, teması kesin bir şekilde reddederek, diğer kabilelerden farklı bir tutum sergiliyor. Bunun nedeni, tarih boyunca temasın diğer yerli halklara getirdiği yıkıcı sonuçlar olabilir.

IFL Science. 13 Mart 2025.