Dünya Oluştuktan Hemen Sonra Tatlı Su ve Kıtalar Vardı

Antik zirkon kristalleri, Dünya’nın oluşmasından hemen sonra tatlı suyun var olabileceğine dair kimyasal ipuçları taşıyor.

Yeni araştırmalar, Dünya’nın ilk kıtalarının, gezegenin ilkel okyanuslarından, düşündüğümüzden çok daha önce (gezegenin oluşumundan sadece altı yüz milyon yıl sonra) ortaya çıkmış olabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, Batı Avustralya’daki Jack Hills’teki eski zirkon kristallerinin tatlı su kanıtı içerdiğini buldu. Bulgu, tatlı su sadece sonraki yağışlarla toplanacak arazi varsa oluşabileceğinden, arazi parçalarının mevcut olması gerektiğini ima ediyor.

Ekip, zirkonları Nisan 2024’te Avrupa Yer Bilimleri Birliği (European Geosciences Union) konferansında anlattı.

(İlgili: Himalayalardaki 600 Milyon Yıllık Okyanus Suyu Bulundu)

Bilim insanları uzun süredir Dünya’nın erken dönem yapısı konusunda kafa yoruyor. Gezegenimiz 4,6 milyar yıl önce ilk oluştuğunda, hareketli bir magma küresiydi. Bundan sonraki, Hadean (4,6 milyar ila 4 milyar yıl önce) olarak adlandırılan dönem tam olarak anlaşılamadı. Bu magmanın zamanla katılaşarak kabuk oluşturduğunu bilsek de sonrasında ne olduğunu tam olarak bilmiyoruz.

Bazı bilim insanları, şimdiye kadar keşfedilen en eski zirkonlarla aynı doğrultuda, 4,4 milyar yıl kadar önce Dünya’nın çoğunlukla suyla kaplı olabileceğini öne sürdü. Ancak suyun nasıl geldiği bilinmiyor. Su, gezegenin orijinal bileşiminin bir parçası olabilir veya oluşumundan hemen sonra su taşıyan asteroitlerin bombardımanının bir sonucu olabilir.

Araştırmacıların yaptıkları sunuma göre, tatlı su, ancak Dünya’nın varlığının o noktasında hidrolojik bir döngü (buharlaşma ve yağış) zaten başlamış olsaydı ve tuzlu suda bulunan minerallerden yoksun su, kıtasal kabuğun ortaya çıkan kısımlarında toplanabilseydi mevcut olabilirdi.

Yağmur suyu daha hafif izotoplar veya oksijen versiyonlarını içerir çünkü daha ağır izotoplar buharlaşmaya daha dayanıklıdır. Tuzlu su daha az buharlaşan daha ağır oksijen izotopları içerir.

Bilim insanları, Jack Hills’teki kayalardan elde edilen zirkonların, deniz suyunun varlığında oluşan zirkonlardan daha yüksek seviyelerde hafif oksijen izotopları içerdiğini buldu. Bu da, onların magmanın yüzeye çıkması ve tatlı su ile etkileşime girmesiyle oluştuklarını gösteriyor.

Araştırmacılar, numunelerdeki farklı uranyum izotoplarının oranlarını ölçerek kristallerin yaşını belirlediler. Sunum özetinde, analiz edilen 1.400 zirkondan birkaçının 3,4 milyar yıl öncesine, diğer birkaçının ise 4 milyar yıl öncesine tarihlendiği öne sürülüyor. Çoğu çok daha gençti ve en yeni kristaller 1,85 milyar yıl öncesine tarihleniyordu.

Zirkonlar olağanüstü derecede dayanıklı. Sonuç olarak, olduklarından çok daha genç olan kayaların içinde kalabiliyorlar ve genç ve eski zirkonlar birbirine karışıyor. Sunuma göre Jack Hills’teki zirkonların bulunduğu kaya 3 milyar yaşındaydı.

Esneklikleri nedeniyle zirkonlar, kabuğun oluşturduğu kıtasal plakaların tam olarak ne zaman küresel okyanus yüzeyini ihlal etmeye başladığını anlamada son derece faydalı. Şimdiye kadar bulunan en eski kaya 4,03 milyar yıl öncesine tarihleniyor, ancak en eski zirkonlar bundan yüz milyonlarca yıl daha yaşlı olduğu için gezegenin erken tarihine dair nadir bilgiler sağlıyorlar.

​​​​Live Science. 13 Mayıs 2024.