Diyarbakır’daki Zerzevan Kalesi UNESCO Geçici Listesine Girdi

Diyarbakır’da Roma İmparatorluğu döneminde askeri yerleşim olarak kullanılan Zerzevan Kalesi, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girdi.

12-15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı bulunan kalede ayrıca gizemli Roma dini Mithras’a ait bir yeraltı tapınağı ortaya çıkarıldı.

(Diyarbakır’daki Gizemli Mithras Tapınağı: Yrd. Doç. Dr. Aytaç Coşkun Röportajı)

Zerzevan Kalesi Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, hızlı bir şekilde kalıcı listeye girmek için de çalışmaları başlatacaklarını söylüyor.

Coşkun, “Koronavirüs salgınının atlatılmasından hemen sonra kazı ve restorasyon çalışmaları devam edecek. UNESCO listesine girmemiz ile dünyadaki görünürlüğümüz daha da artacaktır. Bu durum bölge ve Diyarbakır turizmi açısından da çok önemlidir. Geçen yıl Zerzevan Kalesi’ni 355 bin 178 yerli, 69 bin 27 yabancı olmak üzere 424 bin 205 turist ziyaret emişti. Salgından sonra ziyaretçi sayısında da önemli bir artış bekliyoruz.” diyor.

Zerzevan Kalesi nedir?

Zerzevan Kalesi, Diyarbakır’ın Çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında yer alıyor. Roma İmparatorluğu döneminde askeri üs olarak kullanılan kaledeki kazılar, Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Aytaç Coşkun kazı başkanlığında devam ediyor.

Kilit noktada yer alan ve Roma’nın askeri yerleşimi olan Zerzevan Kalesi’ndeki (Samachi) çalışmalar, bölgenin Roma Dönemi’nin aydınlanması açısından oldukça önemli bir rol üstleniyor. Söz konusu kale, yerleşim konumu itibariyle bütün vadiye hakim, antik ticaret yolu ve askeri güzergah üzerinde, geniş bir alanı kontrol altında tutan, stratejik bir Roma sınır garnizonu görevini üstleniyordu ve Romalılar ve Sasaniler arasında büyük mücadelelere sahne oldu.

Kazılarda bugüne kadar, gözetleme-savunma kulesi, surlar, Mithraeum, yeraltı sığınağı, kilise, askeri-sivil konutlar, yeraltı ibadethanesi, sunaklar, kaya mezarları, su kanalları bulundu.

Zerzevan Kalesi’nde son yıllarda oldukça önemli bir keşif yapıldı ve Roma döneminde gizemli bir din olan Mithras dinine ait bir yeraltı tapınağı ortaya çıkarıldı.

Mithras gizem dini, Roma’nın egemen olduğu bütün topraklarda özellikle askerler ve tüccarlar arasında oldukça yaygındı. MS 2. ve 3. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nda etkili olmuş, MS 4. yüzyılda Hıristiyanlığın yayılmasıyla birlikte ise önemini kaybetmişti.