Dinozorların Sonunu Yanardağlar Değil Asteroit Getirdi

Araştırmaya göre volkanik faaliyetler dinozorların kitlesel yok oluşunda doğrudan bir rol oynamadı. Her şey asteroit yüzünden oldu.

Son zamanlarda yapılan bir dizi araştırmanın ardından, Yale Jeoloji ve Jeofizik bölümü yardımcı doçenti Pincelli Hull ve meslektaşları, Science dergisinde yayımladıkları yeni bir araştırma makalesinde, Hindistan’ın Deccan Tuzakları olarak bilinen bölgesindeki devasa volkanik patlamalardan kaynaklanan çevresel etkilerin, 66 milyon yıl önceki Kretase-Tersiyer yok oluşundan çok daha önce yaşandığını ve bu nedenle kitlesel yok oluşta bir rol oynamadığını savundu. 

(Dinozorları Yok Eden Göktaşı Çarptığında Neler Oldu?)

Birçok bilim insanı, K-T yok oluşu olarak da bilinen kitlesel yok oluşun bir asteroitin Dünya’ya çarpması sonucu meydana geldiğini kabul ediyor. Hatta bazı araştırmacılar, volkanik faaliyetlerin benzer zamanlarda yaşandığına dair bulgular olduğundan, volkanların K-T’deki oynadığı role odaklandı.

Araştırmanın baş yazarı Hull, “Volkanlar kitlesel yok oluşlara yol açabilir çünkü SO2 ve CO2 gibi iklimi değiştirebilecek ve dünyayı asitleştirebilecek çok sayıda gaz salıyorlar. Ancak yapılan son araştırmalar, gaz salınımı yerine lav patlamalarının zamanlamasını belirlemeye odaklandı.” diyor.

Volkanik gaz emisyonu zamanlamasını belirleyebilmek için Hull ve meslektaşları, CO2 salınımının iklime olan etkilerini gösteren modellerle birlikte küresel sıcaklık değişimini ve deniz fosillerinden elde edilen karbon izotoplarını (izotop, normalden daha fazla ya da daha az nötronu olan atomlara denir) karşılaştırdı. Böylece birçok gaz salınımının, asteroit çarpmasından çok daha önce gerçekleştiği ve asteroitlerin yok olma olayının tek nedeni olduğu sonucuna vardı. 

(Dinozorlar Yok Olmasaydı Neler Olurdu?)

Araştırma için sıcaklık kayıtlarını derleyen eski Yale araştırmacısı Michael Henehan, “Geç Kretase dönemindeki volkanik faaliyetler, kademeli olarak yaklaşık iki dereceye kadar küresel ısınmaya neden oldu ancak kitlesel yok oluşa neden olmadı.” dedi. “Bazı türler Kuzey ve Güney kutuplara doğru hareket etti ancak asteroit çarpmasından çok daha önce geri döndü.”

Hull, “Birçok insan volkanların K-T yok oluşu için önemli olduğunu düşünüyor, biz ise onlara, ‘Hayır, değildiler’ diyoruz.” diyerek ekledi.

Hindistan’ın Deccan Tuzakları üzerine yapılan son çalışmalar, K-T yok oluşunun hemen ardından büyük patlamalar yaşandığına işaret etti. Bu sonuçlar bilim insanlarının kafasını karıştırdı çünkü eşleşen hiçbir ısınma olayı yoktu. Yeni yapılan çalışma bu gizemi de çözdü. 

Çalışmanın modelleyicisi ve Yale doktora sonrası öğretim üyesi olan Donald Penman, “K-T yok oluşu, kitlesel bir yok oluştu ve bu olay, küresel karbon döngüsünü derinlemesine değiştirdi,” dedi. “Sonuçlarımız, bu değişikliklerin okyanusun uzun süreli ölçekte büyük miktarda CO2 emmesine neden olduğunu böylece patlama sonrasında volkanik faaliyetlerin ısınma etkisini gizlediğini gösteriyor.”

Phys. 16 Ocak 2020. Yale Üniversitesi.

Makale: Hull, P. M., Bornemann, A., Penman, D. E., Henehan, M. J., Norris, R. D., Wilson, P. A., … & Bralower, T. J. (2020). On impact and volcanism across the Cretaceous-Paleogene boundary. Science, 367(6475), 266-272.