Dinozorların Göz Yuvalarının Şekli, Isırıklarını Etkiliyordu

Tiranozor rex gibi büyük yırtıcı dinozorlar, yüksek ısırma kuvvetleriyle daha iyi başa çıkabilmek için farklı şekillerde göz yuvaları evrimleştirdi.

Birçok hayvanda ve çoğu dinozorda göz yuvası, kafatasında göz küresini barındıran dairesel bir delikten ibaretken, büyük etoburlarda durum çok farklı.

Communications Biology dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmada araştırmacılar, bu yırtıcıların kafataslarında bulunan alışılmadık eliptik veya oval göz yuvalarının, avlarına saldırırken kafatasının darbeyi emmesine yardımcı olmak için nasıl evrimleşmiş olabileceğini ortaya koyuyor.

Yeni çalışmanın yazarı Dr. Stephan Lautenschlager, yaklaşık 500 farklı dinozorun ve ilgili tüm türlerin göz yuvalarının şeklini analiz etti.

(İlgili: Tartışmalı Çalışmaya Göre T. rex’in İnce Dudakları Vardı)

Dr. Stephan Lautenschlager, “Sonuçlar, sadece bazı dinozorların eliptik veya anahtar deliği şeklinde göz yuvalarına sahip olduğunu gösteriyor. Ancak bunların hepsi, kafatası uzunlukları 1 metre veya daha fazla olan büyük, etobur dinozorlardı.” diyor.

Dr. Lautenschlager, bilgisayar simülasyonları ve stres analizi kullanarak bu alışılmadık göz yuvası şekillerinin ne gibi bir amacı olabileceğini test etti.

Sonuçlar, dairesel göz yuvasına sahip bir kafatasının, ısırma sırasında yüksek gerilimlere daha yatkın olduğunu gösterdi. Bununla birlikte, bunlar diğer göz yuvası şekilleriyle değiştirilirse, stresler önemli ölçüde azalıyor ve T. rex de dahil olmak üzere büyük yırtıcıların kafatası dayanıklılığından ödün vermeden yüksek ısırma kuvvetleri uygulamasına izin veriyordu.

Çalışma ayrıca bitki yiyen türlerin ve genç dinozorların çoğunun dairesel göz yuvalarına sahip olduğunu gösterdi. Sadece büyük etoburlar eliptik veya anahtar deliği şeklinde göz yuvaları gibi diğer morfolojileri benimsemişti.

Dr. Lautenschlager, “Bu türlerde, göz yuvasının sadece üst kısmı aslında göz küresi tarafından işgal ediliyordu. Bu da kafatası boyutuna kıyasla göz boyutunda göreceli bir küçülmeye yol açtı.” diyor.

Araştırmacılar, ayrıca göz boyutunun kafatası uzunluğuyla aynı oranda artması durumunda ne olacağını da araştırdı. Böyle bir durumda T. rex’in gözleri tahmini 13 cm çap ve 2 kilogram ağırlık yerine, 30 cm çap ve yaklaşık 20 kg ağırlında olurdu.

University of Birmingham. 11 Ağustos 2022.

Makale: Stephan Lautenschlager. (2022). Functional and ecomorphological evolution of orbit shape in mesozoic archosaurs is driven by body size and diet. Communications Biology.