Dinozorların Büyük Boyutunun Sırrı Hafif Kemiklerinde Olabilir

Dinozorlar, pullu ve tüylü dönemdaşları arasında yeryüzünde yürüyen en büyük hayvanlar olarak sayılabilir. Yapılan çalışmaya göre dinozorların kemiklerinin yapısı, muazzam boyutlara ulaşmalarına izin vermiş olabilir.

Uzun boyunlu otobur Argentinosaurus gibi tüm zamanların en büyük dinozorları, 30 metreden daha uzun ve 50 tondan daha ağırdı. Karada yaşayan herhangi bir memeliden çok daha büyüktü. Diğer devler arasında, en büyük kutup ayısını çok daha geride bırakarak 12 metrelik, 8 tonluk bir etobur olan Tyrannosaurus rex de yer alıyordu.

Yavrularını beraberinde taşımak yerine yumurta bırakmak dinozorların, memelilerin boyutunu belirleyen bazı biyolojik kısıtlamalardan kaçınmasını sağladı. Yine de Massachusetts Amherst Üniversitesi’nden Seth Donahue ve meslektaşları tarafından yapılan bir araştırmada, memeli ve dinozor kemik dokusu arasındaki farklılıkların da bir rol oynadığı öne sürülüyor.

(Bir Dinozorun Ağırlığı Nasıl Ölçülür?)

Analiz, genellikle femur gibi kemiklerin uçlarında sıklıkla bulunan süngerimsi görünümlü olan trabeküler kemiğe odaklanıyor. Donahue, “Trabeküler kemik olağanüstü hafif bir yapısal malzemedir.” diyor.

Şimdiye kadar dinozorlardaki bu kemik dokusunun özelliklerini kimse incelememişti. Massachusetts’teki Northeastern Üniversitesi’nden Sandra Shefelbine, trabeküler kemiğe odaklanmanın yeni çalışmayı benzersiz kıldığını söylüyor.

Araştırmacılar, ayrıntılı kemik dokusu taramalarını sonlu elemanlar yöntemi denen bir mühendislik tekniği ile birleştirerek dinozorlardaki trabeküler kemiğin güçlerinden ödün vermeden daha az yoğun olacak şekilde, memelilerden farklı olarak organize edildiğini keşfetti.

Donahue, “Bulguların, dinozorların bugünkü hayvanlarda görülmeyen devasa vücut boyutlarını nasıl destekleyebildiğini anlamaya yardımcı olabileceğini düşünüyorum.” diyor.

Analiz, köprü veya uzay mekiği gibi hafif sertlik gerektiren şeyleri tasarlarken ilham almak için dinozor kemiğine bakmanın yararlı olabileceğini öne sürüyor.

New Scientist. 19 Ağustos 2020.

Makale: Aguirre, T. G., Ingrole, A., Fuller, L., Seek, T. W., Fiorillo, A. R., Sertich, J. J., & Donahue, S. W. (2020). Differing trabecular bone architecture in dinosaurs and mammals contribute to stiffness and limits on bone strain. Plos one, 15(8), e0237042.