Dinozorlar Nasıl ve Neden İki Ayak Üzerinde Durmak için Evrildi?

Alberta Üniversitesi’nden paleontologlar, dinozorların atalarının neden dört ayaklarının üzerinde yürümeyi bırakıp, arka ayakları üzerinde yükseldiklerini açıklayan yeni bir teori geliştirdi.

Sincap boyunda, (muhtemelen) dört ayakları üzerinde yürürken iki ayakları üzerinde koşan etçil ön-dinozor Marasuchus’un iskeleti. F: Scott Persons

Dinozorlar bipedalizmi, yani iki ayak üzerinde durmayı antik ve çok daha küçük boyutlardaki ön-dinozor atalarından miras aldılar. Makalenin baş yazarı Dr. Scott Persons, bu yöndeki evrimin hilesinin dinozorların kuyruklarında saklı olduğunu söylüyor .

“Ön-dinozorların kuyruklarında bacaklara güç veren büyük kaslar vardı. Böyle bir kas kütlesine sahip olmak erken dinozorların iki arka ayakları üzerinde durma ve ayaklarıyla hareket etmeleri için gerekli gücü sağladı onlara. Benzer bir etkiyi günümüzde iki ayaklarının üstüne kalkıp koşan modern sürüngenlerde de görüyoruz.” diyor Persons.

Ön-dinozorlar zaman içerisinde daha hızlı ve daha uzun mesafelerde koşacak şekilde evrimleşti. Arka bacak uzanımı gibi adaptasyonlar dinozorların daha hızlı koşmasını sağlarken küçülen ön bacaklar da vücut ağırlığını azaltıp dengeyi geliştirdi. Sonuç olarak da bazı ön-dinozorlar dört ayak üzerinde yürümeyi tamamen bıraktı.

Persons ve Phil Currie ile Canada Research Chair’dan paleontologların yürüttüğü araştırma, erken ön-dinozorların arka ayakları üzerinde yükselmesinin tek amacının ellerini avlarını yakalamak için serbest bırakmak olduğuna dair teorileri de çürütüyor.

Tyrannosaurus rex

“O açıklamaların hiçbiri sağlam temellere sahip değil.” diyor Persons ve şöyle devam ediyor: “Antik bipedal dinozorların birçoğu otçuldu, ayrıca erken etçil dinozorların da küçük kolları vardı. Avlarıyla boğuşmak için ellerini kullanmak yerine yemeklerini direkt güçlü çeneleriyle kapıyorlardı.”

Ama, bipedalizmin hayvanların hızlı koşmasına yardımcı olmak için evrimleşebileceği doğruysa, neden at ve çita gibi memeliler hala dört ayaklı?

“Sebebi büyük oranda memelilerin o kuyruk temelli bacak kaslarına sahip olmaması. diye açıklıyor Persons. “Fosil kayıtlarına bakarak ön-memeli atalarımızın o kasları ne zaman kaybettiklerinin izini sürebiliyoruz. 252 milyon yıl önce, Permiyen döneminde kaybetmişler gibi gözüküyor.”

O dönemlerde memeliler tüneller kazıp oyukların içinde yaşamaya adapte oluyordu. Kazmak için de güçlü ön bacaklara sahiplerdi. Kaslı arka bacaklar ve kuyruklar, dar oyuklarda hareket etmeyi zorlaştırıyordu.

“Ayrıca avcının seni yakalamak için uzanacağı mesafeyi de kısaltıyor.” diyor Persons. “O yüzden günümüzün ‘oyuk kazıcıları’ kısa kuyruklara sahip olma eğilimindeler. Tavşanları, porsukları ve köstebekleri bir düşünün.”

Araştırmacılar, oyuklarda yaşamanın Permiyen döneminin sonunda meydana gelen kitlesel yok oluşta hayatta kalmaya yaradığını da öne sürüyor. Ön-memeliler oyuklarından çıkınca kimileri hızlı koşucular olarak evrimleştiler, fakat onları bipedalizme yöneltecek kuyruk kaslarına sahip değillerdi.

195 Milyon Yıllık Dinozor Kemiğinde Protein Keşfedildi

Dinozorların Soyu Meteordan Çok Daha Önce de Tükeniyordu

Science Daily. 3 Mart 2017.

Makale: Persons, W. S., & Currie, P. J. (2017). The functional origin of dinosaur bipedalism: Cumulative evidence from bipedally inclined reptiles and disinclined mammals. Journal of Theoretical Biology, 420, 1-7.