Delikli Deniz Kabukları, Orta Paleolitik’in İlk Takılarıydı

Eski insanlar, doğal yollarla delinmiş deniz kabuklarını, boncuk olarak kullanmak için özellikle topluyordu.

Deniz kabukları, insanların süslenmek ve kendilerini ifade etmek için kullandığı en eski yöntemlerden biri. Öyle ki, Kuzey ve Güney Afrika ile Doğu Akdeniz’de keşfedilen insanların topladığı deniz kabuğu yığınları, günümüzden 160.000 yıl öncesine kadar uzanıyor.

Akdeniz’deki Paleolitik bölgelerden biri olan Qafzeh Mağarası’nda bulunan 120.000 yıllık deniz kabuklarının tamamı doğal yollarla delinmiş, bu da kabukların bu özellikleri nedeniyle toplandığını ve boncuk olarak kullanıldığını gösteriyor. Yakın çevredeki, daha eski bir bölge olan Misliya Mağarası’nda bulunan deniz kabukları ise deliksiz.   

Deniz kabuklarının ipe dizme amacıyla toplanıp toplanmadığını araştırmak için Bar-Yosef ve Groman-Yaroslavski, aynı cinsten delikli istridye kabuklarını (Glycymeris) topladı ve orijinal kabukların olası kullanım ve aşınmalarını simüle etti. Önce, kullanım kalıplarının ortaya çıkarılması için kabuklar sistematik olarak deri, kum ve taş gibi materyaller ile aşındırıldı. Sonra, kullanım kalıplarının tanımlanabilmesi için kabuklar, yabani ketenden üretilen iplere dizildi. Daha sonra bu kullanım kalıpları, orijinal Qafzeh Mağarası kabukları ile karşılaştırıldı.

(Soy İçi Üreme, Erken İnsanlarda İskelet Bozukluğuna Neden Oldu)

Qafzeh Mağarası’ndan en iyi korunmuş beş kabuğun mikroskobik analizinde, orijinal kabuklarda ip ve diğer kabuklar ile temas nedeniyle oluşan izlerin, simüle edilen kabuklarda oluşan izlere paralel olduğu ortaya çıkarıldı. Aynı zamanda, bu beş kabuktan dördünde, aşı boyası olduğu tespit edildi.

Qafzeh Mağarası’nda bulunan deniz kabuğu kolyelerinin sembolik anlamının tam olarak ne olduğunu tespit etmek mümkün olmasa da, çift kabuklu deniz yumuşakçalarının Paleolitik bölgelerde sıklıkla görülüyor olması, önemli olduğunu hissettiriyor.

Ek olarak, bölgede bir sicimin bulunması, yalnızca deniz kabuğu toplamanın değil, aynı zamanda bu kabukları başkalarına sergileyebilmenin de önem taşıdığını gösteriyor. Delikli objelerin ipe dizilmesinin en erken örneklerinden biri olarak Qafzeh Mağarası kabukları, 160.000 ila 120.000 yıllık ip üretim teknolojisinin kökenlerini anlamamıza yardımcı oluyor. 

Bar-Yosef Mayer, “Modern insanlar, 160.000 yıl önce veya daha eski tarihlerde, deliksiz midye kabuklarını sembolik amaçlar için topluyordu. 120.000 yıl önce ise, delikli kabukları toplamaya ve bunları ipe dizerek takmaya başladılar. Bu nedenle, pek çok uygulama alanı olan ipin, bu zaman çizelgesi içinde icat edildiği sonucuna varıyoruz.” diyor.

Public Library of Science. 8 Temmuz 2020.

Makale: Bar-Yosef Mayer, D. E., Groman-Yaroslavski, I., Bar-Yosef, O., Hershkovitz, I., Kampen-Hasday, A., Vandermeersch, B., … & Weinstein-Evron, M. (2020). On holes and strings: Earliest displays of human adornment in the Middle Palaeolithic. PloS one, 15(7), e0234924.