Dayanıklı Maya Alçısındaki Gizli Bileşen Keşfedildi

Jeologlardan ve mineraloglardan oluşan bir ekip, antik Maya alçısının dayanıklılığının ardındaki daha önce bilinmeyen bir bileşeni ortaya çıkardı.

Araştırmacılar, Science Advances’te yayımlanan çalışmalarında, eski sıva örneklerini inceledi ve bu sıvanın nasıl yapıldığı hakkında daha fazla bilgi edinmek için Mayaların günümüzdeki torunlarına danıştı.

Önceki araştırmalar, diğer birçok eski uygarlıkla birlikte Mayaların, tipik olarak tuğlaları bir arada tutmak veya daha çekici bir görünüm vermek için taşı kaplamada kullanılan sıvayı yapmayı bildiklerini göstermişti.

Önceki araştırmalar ayrıca tüm antik sıvaların aynı olmadığını, bazılarının diğerlerinden çok daha dayanıklı olduğunu gösterdi. Örneğin, günümüzdeki Honduras’ta inşa edilen taş yapılar, dayanıklı alçı kaplamaları nedeniyle Aztek imparatorluğunun diğer bölgelerinde inşa edilen yapılardan daha uzun ömürlü olmuştu.

Bu yeni çalışmada, süper dayanıklı Roma betonunun sırrını ortaya çıkaran başka bir ekibin yakın tarihli çalışmasına benzer şekilde, araştırmacılar, sıvayı bu kadar güçlü kılan gizli bileşeni keşfetti.

(İlgili: Çözüldü: Roma Betonu Neden Bu Kadar Dayanıklıydı?)

Ekip, X-ışını makineleri ve elektron mikroskopları kullanarak Honduras’taki örnekleri inceledi. Karışımda karbonhidrata benzer bir organik madde keşfettiler. Bulgu ilgilerini çekti, eski yapıların inşa edildiği bölgede şu anda yaşayan duvar ustalarına ve ayrıca Copán yakınlarında yaşayan Maya torunlarına konuyu danıştılar.

Bu araştırmalar, uzmanları iki ağaca yönlendirdi: ikisi de bugün hala bölgede yetişen chukum ve jiote. Daha spesifik olarak, ağaçların özüne baktılar. Efsaneye göre, sıvaya özsu eklemek, onu daha dayanıklı hale getiriyordu.

Ekip, özsuyunun aradıkları özel içerik olup olmadığını öğrenmek için kendi alçılarını yarattı. Alçı oluşturmak için tipik işlem, kireçtaşı gibi karbonat kaya malzemesinin kalsinasyonunu (pişirilmesini) ve ardından malzemenin havadaki karbondioksit ile reaksiyona girmesine izin verirken suyla karıştırılmasını içerir. Sonuç genellikle kireç harcı olarak bilinir.

Ekip bu formülü takip etti ama aynı zamanda bitki özsuyuyla karıştırdı ve ardından bunu bir sıva olarak kullandı. Testler, suda çözünürlüğü içeren eski Maya alçısıyla aynı özelliklere sahip olduğunu ve aşırı Honduras nemine karşı dayanıklı olduğunu gösterdi.

Maya sıvası, modern dünyada her yerde bulunan betonun yerini alacağından değil, ancak bilim insanları, sanayi öncesi binalarda bulunan duvarcılığın korunmasında ve iyileştirilmesinde kullanılabileceğini söylüyor. Bitki özünün kullanımı, bir yapının ömrüne yüzyıllar katabilir.

Makale: Carlos Rodriguez-Navarro et al. (2023). Unveiling the secret of ancient Maya masons: Biomimetic lime plasters with plant extracts. Science Advances.