Çin’de 3.000 Yıllık Kurban Çukurunda İpek Kalıntıları Bulundu

Yaklaşık 3.000 yıl önce günümüzde Çin’in olduğu bölgede, ipeğin gök ile yer arasında bir iletişim aracı olarak kullanıldığı düşünülüyordu.

İlk küresel ticaret ağını başlatan lüks tekstil ürünü olan ipek, antik Çin’de yalnızca bir materyal değil, aynı zamanda doğaüstü nitelikleriyle de saygı gören bir unsur olarak değerlendirilmiş olabilir. Sichuan eyaletindeki bir Tunç Çağı kurban çukurunda ipek kalıntıları bulan araştırmacılar, bu zarif ve larvalardan elde edilen lifin hem zarafeti hem de manevi özellikleri nedeniyle kutsal kabul edilmiş olabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, “İpek, İpek Yolu’nun ortaya çıkmasının itici gücüydü ve bu materyal, insan uygarlığının ilerleyişini büyük ölçüde etkileyen küresel bir meta haline geldi” diye yazıyor. Ayrıca Çin ipekböcekçiliğine ilişkin ilk kayıtların çoğunun, MÖ 1.600 ila 1.100 arasında Sanxingdui’de başkent olan antik Shu Devleti’ne kadar uzandığını açıklıyorlar.

Ancak, çalışmanın yazarlarına göre, Sanxingdui’deki önceki arkeolojik kazılarda hiç ipek kalıntısına rastlanmamıştı. Buna rağmen, bu alanda fil dişi, yeşim, bronz ve altın eşyalarla dolu bir dizi “kurban çukuru” gibi ilgi çekici keşifler yapılmıştı.

(İlgili: Lidar Teknolojisi ile İpek Yolunun Kayıp Devasa Şehirleri Keşfedildi)

Bu objeler, yaklaşık 3.148 ile 2.966 yıl öncesine tarihleniyor ve üzerlerinde yanık izleri bulunuyor. Bu da onların “orijinal olarak atalara ait tapınaklarda ibadet için kullanıldığını ancak bilinmeyen nedenlerle yer altına gömüldüğünü” gösteriyor. Bu objeler arasında, kumaşla kaplanmış bronz ve yeşimden yapılmış oval parçalar içeren “ızgara benzeri bir eser” de yer alıyor.

İpeğin hassas yapısı nedeniyle yanma veya uzun süre gömülü kalma durumunda hayatta kalması son derece zor, bu da eski ipek izlerini tespit etmeyi zorlaştırıyor. Ancak araştırmacılar, gelişmiş tespit teknikleri kullanarak kumaşın gerçekten ipek olduğunu doğrulamayı başardılar.

Çalışmanın yazarları, bu eserin bir imparatorun tahta geçişle ilgili ilahi emirler aldığı “Jiatu Zhijia” adlı eski bir kayda bağlanabileceğini belirtiyor. Buna dayanarak, tekstilin muhtemelen dini bir öneme sahip olduğunu öne sürüyorlar: “Yeşim ve ızgara benzeri eserin yüzeyindeki ipek kalıntılarının, Cennet ve Dünya arasında iletişim kurmanın maddi taşıyıcıları olduğu varsayılabilir.”

Bu yorum, antik metinlerle de destekleniyor. Bu metinlere göre, ipek genellikle ölülerin gömülme kıyafetlerinde, onların göksel alemle bağlantı kurmalarını sağlamak amacıyla kullanılmıştı.

Araştırmacılar, bulgularının önemini şu şekilde özetliyor: “Sanxingdui arkeolojik alanında ilk kez ipek izleri ve kalıntıları keşfedildi. Bu, ritüel bağlamlarda ipek kullanımına dair arkeolojik kanıtlar sağlayarak, 3.000 yıl önce antik Shu halkının dinlerini nasıl ifade ettiklerine dair daha fazla bilgi sunuyor.”

IFL Science. 28 Kasım 2024.

Makale: Zheng, H., Yang, R., Guo, J. et al. (2024). Evidence of the use of silk by bronze age civilization for sacrificial purposes in the Yangtze River basin of China. Sci Rep 14, 29175.