Çin’de 3.000 Yıllık Altın Cenaze Maskesi Ortaya Çıktı

Çin’in merkezindeki Zhengzhou şehrinde bir soylu mezarında 3.000 yıldan daha eski olduğu düşünülen altın bir cenaze maskesi keşfedildi.

Bu eser, o dönemde değerli eserler bronz ve yeşimden yapılma eğiliminde olduğundan, Çin’in merkezinde şimdiye kadar bulunan en eski altın nesnelerden biri olma özelliğini taşıyor. Ayrıca altının daha yaygın olduğu diğer erken Çin devletleriyle olası bağlantılar hakkında soruları gündeme getiriyor.

Zhengzhou Belediye Kültürel Miras ve Arkeoloji Enstitüsü araştırmacısı Huang Fucheng, altın maskenin 18,3 santimetre uzunluğunda ve 14,5 cm genişliğinde olduğunu ve bir yetişkinin tüm yüzünü kaplayacak kadar büyük olduğunu söylüyor. Maske yaklaşık 40 gram ağırlığında.

Enstitü müdürü Gu Wanfa, altın maskenin ölen kişinin “bozulmaz altın bir vücuda” sahip olduğunu sembolize etmiş olabileceğini ve muhtemelen ölen kişinin ruhunu bütün tutmayı amaçladığını söylüyor.

(İlgili: Bulunan Karmaşık Eserler Gizemli Çin Uygarlığına Işık Tutuyor)

Hükümet arkeologları, 16 Eylül’de Pekin’deki bir basın toplantısında maskenin keşfini duyurdular. Basın toplantısında diğer üç antik Çin arkeolojik alanından buluntular da duyuruldu, ancak altın maske tartışmasız en çarpıcı olanıydı.

Yeni keşfedilen soylunun mezarı, Sarı Nehir vadisinde MÖ 1600’den MÖ 1046’ya kadar hüküm süren Shang Hanedanlığı’na tarihleniyor. Bu, Çin’de şimdiye kadar kaydedilen en eski hanedan.

10.000 metrekareden fazla bir alanı kaplayan mezar, hançerler, baltalar, şarap kapları, pipolar ve kadehler gibi süslü bronz ve yeşim objeler de dahil olmak üzere 200’den fazla eser içeriyor. Arkeologlar ayrıca turkuaz kakma plakalar ve deniz kabuklarından yapılmış sikkeler buldular.

Antik altın

Pekin’deki Çin Ulusal Müzesi’nin müdür yardımcısı Chen Lüsheng, yeni keşfedilen Zhengzhou mezarının Shang Hanedanlığı’nın ölü gömme ritüellerini araştırmak için önemli bir bulgu olduğunu ve Çin uygarlığının kökenlerine dair yeni bir bakış açısı sağlayabileceğini söylüyor.

Henan eyaletindeki Zhengzhou’daki mezarda yeni keşfedilen cenaze maskesi, Çin’in güneybatısındaki Sichuan eyaletindeki Shu krallığına atfedilen bir arkeolojik alan olan Sanxingdui Kalıntıları’nda geçen yıl bulunan altın cenaze maskesinden daha eski.

Güneybatıdaki Shu krallığı geleneksel olarak orta Çin’deki Shang Hanedanlığı’ndan sonraya tarihlendiriliyor. Ancak iki devlet aynı anda var olmuş olabilir ve arkeologlar aralarında bağlantı kurmayı umuyorlar.

Sanxingdui maskesinin ayrıntılı yüz özellikleri vardı, ancak arkeologlar bu maskenin gerçek bir ceset yerine tahta bir direğe veya mankene bağlı olduğunu söylüyor. Bu tür maskeler ve diğer altın eserler Sanxingdui Kalıntıları bölgesinde nispeten yaygın, ancak Shang Hanedanlığı sitelerinde oldukça nadir.

Ancak, daha genç Sanxingdui maskesi ile yeni keşfedilen Shang maskesinin herhangi bir bağlantısı olup olmadığı açık değil. Chen, “Bu altın maske Sanxingdui Kalıntıları’nda bulunanlardan daha eski olmasına rağmen, Shang şehir kalıntıları ile Sanxingdui Kalıntıları arasında doğrudan bir bağlantıyı doğrulamak için daha fazla kanıta ve daha fazla sayıda arkeolojik bulguya ihtiyacımız var.” diyor.

Erken Çin

Zhengzhou kazılarında yer almayan British Museum’daki Erken Çin Koleksiyonu’nun küratörü arkeolog ve metalurji uzmanı Ruiliang Liu, yeni altın maskenin keşfinin “heyecan verici” olduğunu söylüyor.

Liu, Tunç Çağı Çin’inin ritüel sistemine, yeşim ve bronz ritüel kaplarının egemen olduğunu söylüyor: Bu tür nesneleri üretmek için geniş bir endüstrinin var olduğu Shang Hanedanlığı döneminde kurulan bir gelenek. Ancak altın ve gümüş, Orta Asya, kuzeybatı Çin ve Moğolistan gibi bozkırların pastoralist kültürleriyle ilişkilendirildi.

Liu, “Altın maskenin Zhengzhou’da bu kadar erken ve önemli bir bağlamda keşfi, birçok ilgi çekici soruyu gündeme getiriyor. Ham altın nereden geliyor? … ve diğer üst düzey seçkinler sadece bronzları ve yeşim taşları seçerken neden bu mezar sakinleri altınla gömülmeyi seçti?” diyor.

Bir olasılık, altının, modern Wuhan şehri yakınlarındaki bakır ve kalay tedarik eden önemli bir Shang bölgesi olan Panlongcheng’de nispeten az miktarlarda bulunuyor olması.

Ancak bir başka olasılık da altının egzotik bir metal olarak daha uzaklardan getirilmiş olması; bu, Shang döneminde Sarı Nehir vadisi ile daha güneydeki Yangtze Nehri vadisi gibi altın üreten bölgeler arasında bir ticaret ağının var olduğunu gösterebilir.

Liu ayrıca, Zhengzhou yakınlarındaki Shang Hanedanlığı arkeolojik alanlarının çok azının kazıldığını, çünkü büyük bir modern şehrin çoğunun altında kaldığını belirtiyor.

Liu, “Zhengzhou arkeolojik kalıntılarının büyük bir kısmı modern Zhengzhou şehrinin altında. Gelecekte daha fazlasının ortaya çıkacağından eminim.” diyor.

Live Science. 23 Eylül 2022.