Çevresel Değişimler, İran’daki Hominin Yayılımını Etkiledi

İran için yapılan bir paleoiklim ve hidroloji modeli, Neandertaller için uygun rotaları ve Asya’ya doğru modern insan yayılımını ortaya koyuyor.

PLoS ONE’da yayınlanan bulgular, eski İran’daki nemli dönemlerin insan popülasyonlarının yayılımına, bölge genelinde yayılım yolunun açılmasına ve Neandertaller ve Homo sapiens gibi türlerin olası etkileşimlerine yol açtığını ilk kez ortaya koyuyor.

Araştırmanın kilit isimlerinden Profesör Michael Petraglia, geçmiş nemli zamanların ekosistemlerde büyük değişikliklere yol açtığını ve ekibin eskiden çöl olan bölgelerde büyük göller bulmasına yol açtığını söylüyor.

Profesör Petraglia, “Diğer taraftan, buzul dönemlerinde bu artan kuraklık, çöllerin genişlemesine, hominin popülasyonlarının daralmasına ve izolasyonuna yol açmış olmalıydı. Bu nemlilik ve kuraklık döngüsü İran’da ilk kez gösteriliyor.” diyor.

(İlgili: İran’da Keşfedilmemiş Neandertal Yerleşimleri Olabilir)

Biri Elborz ve Kopet Dağları’ndan geçen ve Deşt-i Kavir çölünün kuzeyinden geçen bir kuzey yoluydu. İlk olarak burada tanımlanan diğer rota, doğuya, Pakistan ve Afganistan’a doğru uzanmadan önce Zagros Dağları boyunca güneye doğru ilerliyordu.

Araştırmacılar ayrıca, MIS 3 sırasında, yaklaşık 57.000 yıl önce başlayan ve birden fazla alet yapım grubuna atfedilen eserler göz önüne alındığında, modern insanlar ve Neandertaller arasındaki etkileşime izin vermiş olabilecek potansiyel bir kuzey rotasına dair kanıtlar buldular.

Profesör Petraglia, “Bu bulgular, türümüzün Afrika dışına ve nihayetinde dünyanın dört bir yanına yayılımında İran’ın önemini vurguluyor.” diyor. “Arap Yarımadası gibi erken insan yerleşimleri için uzun süredir çok kurak kabul edilen diğer bölgelerde olduğu gibi, son paleoiklim araştırmaları, insanlık hikayesini ve değişen iklimlerin oynadığı rolü anlama şeklimizi değiştiriyor.”

Shoaee, “Zagros Dağları boyunca doğuya, Pakistan ve Afganistan’a doğru devam eden yeni bir güney rotası belirledik. Güneybatı Asya’da hominin hareketlerine ve tür etkileşimlerine izin verecek olan MIS 3 sırasında potansiyel bir kuzey rotasına dair kanıtlar bulduk.” diyor.

İnsan gruplarının İran’a nasıl girdiğini öğrenmek için ekip, İran için ilk mekansal olarak kapsamlı, yüksek çözünürlüklü paleohidrolojik modeli geliştirdi. Daha sonra suyun ne zaman ve nerede mevcut olduğunu gösteren modellerini, daha önce belgelenmiş arkeolojik alanların dağılımıyla karşılaştırdılar. Sonuç, suyun mevcudiyeti ile insan varlığının kanıtı arasında açık bir ilişkiydi.

Mevcut çalışma sadece daha önce belgelenen alanların varlığını açıklamaya yardımcı olmakla kalmıyor, aynı zamanda bölgede gelecekte yapılacak arkeolojik araştırmalar için bir rehber görevi görüyor.

Shoaee, “Paleohidrolojik analizlerimiz, 6.380 paleo-göl yatağından hesaplanan 145.354 km nehir ve 115 paleo-göl tanımladı. Şimdiye kadar bu paleo-göllerden sadece çok azı incelendi.” diyor.

Profesör Petraglia, bir zamanlar suyun insan yerleşimlerini mümkün kıldığı bölgelere odaklanarak, “araştırmacıların arkeolojik alanları bulma potansiyelini en üst düzeye çıkarabileceğini” söylüyor.

Griffith University. 1 Mart 2023.

Makale: Shoaee, M. J., Breeze, P. S., Drake, N. A., Hashemi, S. M., Nasab, H. V., Breitenbach, S. F., … & Petraglia, M. D. (2023). Defining paleoclimatic routes and opportunities for hominin dispersals across Iran. Plos one, 18(3), e0281872.