Büyük İskender’in Hiç Çocuğu Var mıydı?

Büyük İskender, 32 yaşında, arkasında büyük bir imparatorluk bırakarak öldü. Peki ölümünün ardından oluşan iktidar boşluğunda hüküm sürecek bir varisi var mıydı?

Büyük İskender, 20 yaşında Makedonya tahtına çıktı ve sadece 12 yıl sonra antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birine hükmederek öldü. Bu süre zarfında hiç çocuğu oldu mu ve ölümünün ardından oluşan iktidar boşluğunda bu mirasçılara ne oldu?

Cevap, evet. İskender’in bir ve hatta muhtemelen iki çocuğu vardı – her ikisi de erkekti. IV. Alexander olarak bilinen biri, eşi Roxana ile olan oğluydu. “Makedonyalı Herakles” olarak bilinen diğeri ise metresi Barsine ile olan oğluydu.

(İlgili: Büyük İskender: Gerçekler, Biyografi ve Başarılar)

Sidney’deki Macquarie Üniversitesi’nden antik tarih profesörü Ian Worthington, “Alexander the Great: A Reader” adlı kitabında yazdığına göre, Roxana, Orta Asya’da bir bölge olan Baktriya’da bir şefin kızıydı. İskender’in güçleri, bölgede sefer yaparken onu yakaladı ve MÖ 327 civarında İskender onunla evlendi. Ancak İskender oğlunu görecek kadar yaşamadı; İskender MÖ 323’te Babil’de öldüğünde Roxana, IV. İskender’e hamileydi.

Makedonyalı Herakles ise MÖ 327 civarında Pers soylularından Barsine adlı bir metresin çocuğu olarak dünyaya geldi ve bu onu IV. İskender’den yaklaşık dört yaş büyük yapıyor. Modern zamanlarda bazı bilim insanları, İskender’in çocuğu hiçbir zaman resmen kabul etmediği için İskender’in aslında Barsine’nin babası olup olmadığını sorguluyor. Ancak bazı bilim insanları arasında Herakles’in biyolojik oğlu olduğu konusunda bir fikir birliği var gibi görünüyor.

Colby College’da emekli bir Klasikler profesörü olan Joseph Roisman, birkaç tarihçinin İskender’in babalığına şüpheyle yaklaştığını, ancak kendisinin onların görüşlerini paylaşmadığını söylüyor.

Büyük İskender’ın çocukları neden kral olmadı?

Büyük İskender 32 yaşında gizemli bir hastalıktan öldükten sonra, Balkanlar’dan günümüz Pakistan’ına kadar uzanan devasa imparatorluğunun net bir halefi yoktu. Karısı, IV. İskender’e hamileydi, ancak o sırada çocuğun erkek mi kız mı olduğu bilinmiyordu.

Makedonyalı Herakles meşru değildi, bu da taht iddiasını zorlaştırıyordu. Worthington, “Çocuk, gayri meşru olduğu ve bir metresin oğlu olduğu için asla onun halefi olmadı.” diyor.

Ek olarak, hem Roxana hem de Barsine, İskender’in bazı birliklerinin hoşlanmadığı şekilde Asya kökenliydi.

Newfoundland Memorial Üniversitesi’nde klasikler doçenti Carol King, “Antik Roma tarihçisi Quintus Curtius’a göre, generaller ve süvari sınıfının bir toplantısında her iki oğul da tahtın potansiyel varisleri olarak önerildi, ancak askerler, anneler Asyalı olduğu için ikisini de reddetti.” diyor.

Büyük İskender’in üvey kardeşi Arrhidaeus kral oldu ve IV. İskender ise doğduktan sonra eş hükümdar oldu. Ancak King, “elbette pratikte hiçbir ‘kral’ hükmedemedi.” diyor. Arrhidaeus’un, IV. Alexander henüz bir bebekken güç kullanmasını zorlaştıran bir tür zihinsel bozukluğu vardı.

King’e göre sonuç olarak, herkes, İskender’in güçlü generalleri olan haleflerinin savaşlarında imparatorluğun kontrolü için birbirleriyle savaşırken piyon haline geldi ve Arrhidaeus ve İskender’in çocukları öldürüldü.

Büyük İskender’in annesi Olympias, güç mücadelesinde önemli bir rol üstlendi. MÖ 317’de IV. İskender’in koruyucusu olmayı kabul etti ve Polyperchon adlı bir generalin komutasındaki bir ordunun yardımıyla Arrhidaeus’u ele geçirdi ve onu öldürttü. Ancak Cassander adlı bir generalin komutasındaki bir güç Olympias’a saldırarak onu MÖ 316’da IV. İskender ile birlikte ele geçirdi ve Olympias’ı öldürttü.

IV. İskender ve Roxana daha sonra kendilerini Makedonya’yı bir kral olarak etkin bir şekilde kontrol eden Cassander’ın tutsakları olarak buldular. Cassander taht için herhangi bir rekabet istemiyordu, bu yüzden genç varisin reşit olmasını ve potansiyel olarak iktidara gelmesini önlemek için IV. İskender ve Roxana’yı MÖ 309 civarında öldürttü.

Makedonyalı Herakles daha iyi durumda değildi. Waterfield, general Polyperchon’un İskender’in gayri meşru oğlunu esir aldığını ve Cassander ile bir anlaşmaya vardıktan sonra IV. İskender’in ölümünden kısa bir süre sonra onu öldürttüğünü söylüyor.

Live Science. 9 Temmuz 2023.