Büyük İskender ve Hephaestion Sadece Arkadaş mıydı?

“Büyük İskender Nasıl Büyük Oldu?” adlı Netflix dizisindeki Makedon lider ile yoldaşı arasındaki erotik sahneler dünya çapında tepkilere neden oldu. Peki bu iki arkadaş arasındaki ilişkiye dair gerçekte ne biliyoruz?

Büyük İskender tarihin en büyük imparatorluklarından birini yönetti. Ancak imparatorluğunu tek başına kurmadı. Generallerden, dostlarından ve müttefiklerinden oluşan bir ordu onun yanındaydı.

Netflix’in yeni belgesel dizisi “Büyük İskender Nasıl Büyük Oldu? (Alexander: The Making of a God)”, İskender’in en önemli ve tartışmalı ilişkilerinden birine değiniyor: en yakın arkadaşı Hephaestion ile paylaştığı ilişki.

İskender ile Hephaestion arasındaki ilişki neydi?

Büyük İskender, MÖ 356 yılının Temmuz ayında doğdu ve yirmi yıl sonra Makedonya tahtını miras aldı. 13 yıl boyunca Akdeniz’den Hindistan’a kadar uzanan bir imparatorluk kurdu. Ve tüm bunlar olurken sağ kolu Hephaestion’du.

Romalı tarihçi Quintus Curtius Rufus’a göre Hephaestion aşağı yukarı İskender’in yaşlarındaydı. Hiç kimse tam olarak nasıl ve ne zaman tanıştıklarını bilmiyor ama İskender ve Hephaestion, 13 yaşlarından başlayarak Yunan filozofu Aristoteles’in yanında birlikte çalışmış gibi görünüyor.

(İlgili: Büyük İskender’in Tümülüsteki Aile Bireylerinin Kimlikleri Belli Oldu)

Arrianus’un anlatımı ikinci yüzyılda, İskender’in ölümünden yaklaşık 450 yıl sonra yazıldı.

Ne yazık ki, İskender hakkında elimizde kalan antik Yunan metinlerinin hiçbiri görgü tanıklarının ifadeleri değil, ancak bunlar o zamandan beri kaybolan daha önceki kayıtlara dayanıyor. Hayatta kalan en eski metnin tarihçi Diodorus Siculus’a ait olduğuna inanılıyor ve muhtemelen MÖ 30’larda, İskender’in ölümünden birkaç yüzyıl sonra yazılmıştı.

Arkadaşlıktan daha fazlası mıydı?

Erkekler arasındaki cinsel ilişkiler eski Makedonya’daki seçkinler arasında yaygındı. Tarihçi Daniel Ogden’e göre İskender de büyük olasılıkla Makedon sarayının dövüş odaklı biseksüel kültürüne katılmıştı.

Fakat aynı zamanda, antik yazarlar İskender ve Hephaestion’u kesin olarak sevgili olarak tanımlamadılar. MS 3. yüzyılda yaşamış Romalı yazar Claudius Aelianus, İskender’in ölümünden yaklaşık 550 yıl sonra yazmasına rağmen Hephaestion’un İskender’in aşkının hedefi olduğunu iddia etti.

Bu kesin bilgi eksikliği nedeniyle, modern bilim insanları İskender ve Hephaestion’un ilişkisini kesin olarak tanımlamakta tereddüt ediyorlar. Yine de çoğu kişi onların sevgili olabileceği sonucuna varıyor.

İskender Hephaestion’u nasıl onurlandırdı?

İskender’in, Hephaestion’u MÖ 330 civarında, İskender’den sonra ikinci konum olan “kiliarch” konumuna yükselttiğini biliyoruz.

İskender’in ayrıca Hephaestion ile ilişkisini akrabalık bağları yoluyla resmileştirmeyi umduğu da yazıldı. Arrianus’a göre İskender, Hephaestion’u karısının kız kardeşi Drypetis ile evlendirdi, böylece Hephaestion’un çocukları kendisininkilerle akraba bağına sahip olacaktı.

Ancak kader, Hephaestion’un MÖ 324 Ekim’inde hastalanıp beklenmedik bir şekilde ölmesiyle İskender’in planlarını suya düşürdü.

Hephaestion’un ölümü İskender’i büyük bir üzüntüye sürükledi. Kendisini Hephaestion’un cesedinin üzerine örttüğü, yemeği reddettiği, saçını kestiği ve abartılı bir cenaze töreni düzenlediği bildirildi.

Bu olaydan yaklaşık bir yıldan kısa bir süre sonra İskender de öldü.

National Geographic. 8 Şubat 2024.