Bu Şempanze ve Bonobo Jestlerini Anlayabilir misiniz?

Bir araştırmaya göre, insanlar artık kendimiz kullanmasak da, diğer büyük maymunların yaptığı jestleri anlayabiliyor. Siz de yazının içindeki linkten deneye katılabilir ve büyük maymunların jestlerini anlayıp anlamadığınızı görebilirsiniz.

Şempanzeler iletişim kurmak için pek çok farklı jest kullanır. Katılımcılar uzanma hareketi için doğru anlamı seçtiler ve genel olarak maymun hareketlerini anlayabildiler. C: Catherine Hobaiter

Büyük maymunlar tarafından kullanılan jestlerin keşfi, insan dili dışında kasıtlı iletişimin ilk kanıtını sağladı ve şu anda 80’den fazla bu tür jest tanımlandı.

Bu hareketlerin çoğu, şempanzeler ve orangutanlar gibi uzaktan akraba maymunlar da dahil olmak üzere, insan olmayan maymunlarda görülüyor. Bununla birlikte, insanların şempanzeler ve bonobolarla daha yakın akraba olmasına rağmen, bu maymun hareketlerinin artık insan iletişiminde yer almadığı düşünülüyor.

(İlgili: Hangi Hayvanlar ‘Taş Devri’ne Girdi?)

Araştırmacılar, çevrimiçi bir oyun kullanarak insanların şempanzeler (Pan troglodytes) ve bonobolar (Pan paniscus) tarafından kullanılan en yaygın 10 hareketi anlamalarını test etti. 5.500’den fazla katılımcıdan maymun hareketlerinin 20 kısa videosunu izlemeleri ve dört olası cevap arasından hareketin anlamını seçmeleri istendi.

Araştırmacılar, katılımcıların şempanze ve bonobo hareketlerinin anlamını zamanın yüzde 50’sinden fazlasında doğru yorumlayarak şans eseri beklenenden önemli ölçüde daha iyi performans gösterdiğini buldu.

Katılımcılara videodaki maymunların ne yaptığına dair bağlamsal bilgi sağlamak, jestin anlamını yorumlamadaki başarı oranlarını çok az artırdı.

Çevrimiçi deney bir dizüstü bilgisayarda veya tablette tamamlanabilir. Küçük bir çizim, katılımcılara videoda aradıkları hareketi gösteriyor. C: Kirsty E. Graham

Video oynatma deneyleri, geleneksel olarak insan olmayan primatlarda dili anlamayı test etmek için kullanılıyor, ancak bu çalışma, insanların yaşayan en yakın akrabalarının jestlerini ilk kez anlama yeteneklerini değerlendirmek için paradigmayı tersine çevirdi.

Sonuçlar, artık bu jestleri kullanmasak da, bu atalardan kalma iletişim sistemini anlamış olabileceğimizi gösteriyor.

Araştırmacılara göre, belirli büyük maymun hareketlerini anlama yeteneğimizin kalıtsal olup olmadığı veya insanların ve diğer büyük maymunların genel zekaları, fiziksel benzerlikleri ve benzer sosyal hedefleri nedeniyle anlamlı jestleri yorumlama yeteneğini paylaşıp paylaşmadıkları belirsizliğini koruyor.

Araştırmacılar ayrıca, insanların deneyin kısa sınav versiyonuna dahil olabilecekleri bir linki de paylaştı (hiçbir veri toplanmaz).

Araştırmacılar, “Katılımcılara büyük maymun hareketlerinin videolarını göstererek, insanların bu hareketleri anlayabildiğini gördük ve bu hareketlerin biz de dahil olmak üzere tüm büyük maymun türlerinde evrimsel olarak eski, paylaşılan bir jest sözlüğünün bir parçasını oluşturabileceklerini öne sürdük.” diyor.


Public Library of Science. 24 Ocak 2023.

Makale: Kirsty E. Graham , Catherine Hobaiter. 2023. Towards a great ape dictionary: Inexperienced humans understand common nonhuman ape gestures. PLoS Biology.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login