Bu Fosil, Kafatası Evrimindeki 100 Milyon Yıllık Boşluğu Dolduruyor

455 milyon yıllık bir balık fosili, omurgalıların beyinlerini korumak için nasıl evrimleştiklerine dair yeni bir bakış açısı sağlıyor.

Nature dergisinde yayımlanan bir makalede araştırmacılar, Eriptychius americanus‘un kafatasının parçalarını bir araya getirdiler.

Araştırma, Amerika’nın Colorado eyaletindeki eski katmanlarda bulunan çenesiz balığın daha önce görülenlerden farklı bir kafatasına sahip olduğunu ve omurgalı kafatasının evrimsel tarihinde şu ana kadar 100 milyon yıllık bir boşluğu doldurduğunu öne sürüyor.

Bilim insanları, bir X-ışını tekniği türü olan bilgisayarlı tomografi (BT) kullanarak Eriptychius’un kafatasının ayrıntılı bir üç boyutlu temsilini yeniden oluşturdular. 1940’larda toplanan, orijinal olarak 1960’larda tanımlanan örnek üzerinde bu kadar kapsamlı bir yeniden canlandırma ilk kez yapılmış oldu ve bu canlandırma, Chicago’daki Field Doğal Tarih Müzesi’nde bulunuyor.

(İlgili: Balıklardaki Kemiksi ve Pullu Zırhlar Nasıl Evrimleşti?)

Bu eski balık, kendisini takip eden çenesiz ve çeneli balıkların katı kemik veya kıkırdak yapısından ziyade, beyni çevreleyen ayrık, bağımsız kıkırdaklara sahipti.

Daha sonraki türlerde beyni çevreleyen ve birbirine tamamen bağlı bir kıkırdak kafesi bulunurken bu sonuçlar, beyni kafanın diğer kısımlarından ayıran yapıların erken evriminin Eriptychius ile başlamış olabileceğini düşündürüyor.

Makalenin kıdemli yazarı Dr. Ivan Samson, “Bunlar, ilkel omurgalıların beyinlerini nasıl koruduklarına dair erken evrimsel tarihi ortaya çıkarabilecek son derece heyecan verici sonuçlar. Eriptychius americanus, beyni başın geri kalanından ayıran bir dizi kıkırdağa dair ilk kanıt olma özelliğini taşıyor gibi görünüyor. Bu çalışma, müze koleksiyonlarının ve bunların incelenmesinde yeni tekniklerin uygulanmasının önemini vurguluyor.”

Makalenin başyazarı Dr. Richard Dearden, “Görünüşe bakılırsa, Eriptychius fosillerin en güzeli değil. Ancak modern görüntüleme tekniklerini kullanarak eşsiz bir şeyi koruduğunu göstermeyi başardık: Fosil kayıtlarındaki  üç boyutlu olarak korunmuş en eski omurgalı kafası. Bu, nihayetinde insanlar da dahil olmak üzere tüm omurgalıların kafatasının evrimine ilişkin anlayışımızdaki büyük bir boşluğu dolduruyor.” diyor.

University of Birmingham. 20 Eylül 2023.

Makale: Dearden, R.P., Lanzetti, A., Giles, S. et al. (2023). The oldest three-dimensionally preserved vertebrate neurocranium. Nature 621, 782–787.