Bronz Çağ’ın Standart Bronz Nesneleri, Bir Tür Para Olabilir

Yapılan çalışmaya göre Avrupa’da Erken Bronz Çağı döneminde insanlar, bronz nesneleri paranın bir tür erken biçimi olarak kullandılar. Hatta para biriminin şeklini ve ağırlığını standartlaştıracak kadar ileri gittiler.

Para modern insan toplumu için önemli bir özellik. Paranın temel özelliklerinden birisi standartlaşmasıdır. Ancak arkeolojik kayıtlarda bunu tespit etmek zor olabilir, çünkü eski insanlar bugüne göre kesin olmayan ölçüm biçimlerine sahipti. Bu çalışmada, yazarlar Orta Avrupa’nın Erken Bronz Çağı’nda olası parayı, nesnelerin görünen benzerliklerine göre karşılaştırarak değerlendirdi.

İncelenen nesneler yüzük, çubuk ve balta formunda bıçaklar olarak tanımlanan şekillerde bronzdan yapılmıştı. Araştırmacılar 100’den fazla kazıdan çıkan 5.000’den fazla nesneyi incelediler. Nesnelerin ağırlıklarını, Weber yasası olarak bilinen bir psikoloji ilkesini kullanarak istatistiksel olarak karşılaştırdılar; bu yasa, nesneler kütle bakımından yeterince benzerlerse, bunları elle tartan insanların aradaki farkı anlamayacağını öne sürer. 

(Geçmişten Günümüze Para)

Nesnelerin ağırlıkları değişse de, halkaların yaklaşık olarak yüzde 70’inin, çubuk ve balta formunda bıçakların alt kümeleri gibi elle ayırt edilemeyecek kadar benzer olduğunu buldular.

Araştırmacılar formlar ve ağırlıkları istikrarlı bir şekilde benzer olan bu nesnelerin genellikle istif şeklinde ortaya çıkmış olmaları gerçeğini de göz önünde bulundurarak, standart hale getirilmiş bir para biriminin erken bir biçimi olarak kullanılmış olabileceklerini öne sürdüler.

Daha sonra, Orta Bronz Çağı Avrupa’sındaki arkeolojik kayıtlarda hurda bronzdaki artışla birlikte daha hassas ağırlık araçları ortaya çıkıyor ve bu da gelişmiş bir ağırlık sistemine işaret ediyor.

Araştırmacıların eklediği üzere: “Tarihöncesinin Euro’su bronz yüzükler, çubuklar ve baltalardı. Bu Erken Bronz Çağı eserleri şekil ve ağırlık bakımından standart hale gelmiş ve  paranın bir tür erken formu olarak kullanılmışlardı.”

Public Library of Science. 20 Ocak 2021.

Makale: Kuijpers MHG, Popa CN. (2021) The origins of money: Calculation of similarity indexes demonstrates the earliest development of commodity money in prehistoric Central Europe. PLoS ONE 16(1)