Britanyalılar Bronz Çağı’nda Ölülerini Mumyalıyordu

Britanya Adaları, yağmurlu iklimiyle ölülerin bedenlerini yıpranmadan saklamak için çok elverişli bir yer gibi görünmeyebilir; ancak yeni bir bilimsel araştırma Bronz Çağı Britanyalıları’nın ölülerini mumyalayarak sakladıklarını ortaya çıkardı. Arkeologlar, özellikle Bronz Çağı boyunca, MÖ. 2200 ve MÖ. 750 yılları arasında, insan kalıntılarının çeşitli yöntemlerle saklandıklarını keşfettiler.

Kent, İngiltere’de ortaya çıkarılan iskelet kalıntıları. Bu kemiklerde, bedenin son derece kuru bir ortamda veya tütsülenerek mumyalandığına işaret eden düşük seviyeli ısı uygulaması izlerine rastlanıyor. Fotoğraf: Geoff Morley

Araştırmacılar, incelenen iskelet kalıntılarının ilk bakışta mumyalanmış gibi görünmediğini belirtiyorlar. Bunun nedeni, bölgenin nemli ikliminin etli dokuyu, deriyi ve organları parçalaması ve geriye yalnızca kemik kalıntılarının kalmış olması.

Araştırmacıların ifadesine göre, sonuçlar, Britanya’daki Bronz Çağı topluluğunun, seçim kriterleri henüz belli olmasa da, bazı ölüleri mumyaladıklarını gösteriyor.

Çalışmanın baş araştırmacısı Thomas Booth, “Öldükten sonra insan hücreleri çökmeye başlar; bakterilerinizi bulundukları yerde bir anlamda kilitli tutan kapılar da aynı şekilde yıkılmaya başlar.” diyor.

Booth, “Bakterilerinizin size sadakati yoktur. Siz öldükten sonraki ilk birkaç saat içerisinde, bakteriler yumuşak dokularınıza saldırmaya başlar.” diyor. Araştırmacılar, bu bağırsak bakterilerinin sonunda kemiklerin içine girerek ölmüş kişinin iskeletindeki proteinleri silip süpürdüklerini ve arkalarında mikroskobik tüneller bıraktıklarını belirtiyorlar.

Arkeologlar çok sayıda kemikte, – bakteriyel aşınma- denilen bu bakteri tünellerinin kanıtlarına rastladıklarını ifade ediyorlar. Ancak, Booth diyor ki: “Eğer bir beden mumyalanmışsa veya bilinçli olarak doğal ve insan yapımı tekniklerle korunuyorsa, kemiklerde çok az sayıda mikroskobik tünel görülür ya da hiç görülmez.

Booth ve çalışma arkadaşları İngiltere’deki Bronz Çağı iskeletlerini incelediklerinde, bu kemiklerde çok az bakteri saldırısına rastladıklarını, bazılarında ise hiç rastlamadıklarını ifade ediyorlar. Booth, “Bronz Çağı’ndan kalma kalıntılar için yapılabilecek en iyi açıklama, kalıntıların mumyalanmış olduğu, ancak korunan yumuşak dokuların iklim nedeniyle sonradan bozulmuş olduklarıdır.” diyor.

Dorset’te keşfedilen Bronz Çağı insan kalıntıları. Fotoğraf: Martin Green

Araştırmacılar, Avrupa’nın 25 arkeolojik kazı alanından çıkarılan 301 insan kemiği üzerinde mikroskobik analizler yaptıklarını ve çoğunlukla bacağın uzun bir kemiği olan kalça kemiğine baktıklarını belirtiyorlar.

Bu incelenen kalıntıların 34’ü Bronz Çağı’na ait. Araştırmacılar, örneklerin yarısından fazlasının, ölen kişinin anında gömüldüğüne dair kanıtlar taşıdığını, bunun yanında 16 tanesinin, Bronz Çağı insanlarının ölümden sonra mumyalandıklarını gösteren “mükemmel kemik koruması”na sahip olduklarını ifade ediyorlar.

Booth, “Buluntular, araştırmacıların Bronz Çağı’ndaki insanların ölüme yaklaşımları hakkında ipucu vermekle birlikte, Avrupa’da Bronz Çağı’na nasıl yaklaşılması gerektiğini de tartışmaya açıyor. Bronz Çağı Britanyalıları’nın ölüleri mumyalamak için, onları geçici olarak bataklığa koymak, ateş üstünde tütsülemek ya da öldükten sonra organlarını çıkarmak gibi çeşitli yöntemler kullanmış olmaları çok muhtemel.” diyor.

Çalışma, araştırmacıların arkeolojik kemikler üzerinde cenaze uygulamalarını tespit edebilmek için bu tip bir analizi kullandıkları ilk araştırma. Booth, çalışmanın diğer bilim adamlarına bir kazı alanında korunmuş bir yumuşak dokuya ulaşılmadığında, bunun ölülerin mumyalanmadığı anlamına gelmek zorunda olmadığını da hatırlattığını belirtiyor.

livescience.com