Brezilya’daki Maymunlar 3.000 Yıldır Taş Alet Kullanıyor

Brezilya’daki Kapuçin maymunlarının 3.000 yıl öncesine kadar taş aletler kullandığına dair kanıtlar bulundu. Kapuçinlerin binlerce yıl boyunca seçtiği alet boyutları da değişmiş.

Doğa Ekolojisi ve Evrimi’nde yayınlanan çalışmada, araştırmacılar yaptıkları arkeolojik kazıları ve buldukları taş aletleri anlatıyor.

Önceden yapılan araştırmalar, şempanzelerin alet kullandığını ve bunu 4.000 yıldan fazla süredir yaptığını ve diğer hayvanların da, yiyecek almak için dal kullanan kuşlar da dahil olmak üzere alet kullandıklarını göstermişti.

(Şempanzeler ve Maymunlar Taş Çağı’na Girdi)

Bununla birlikte, insan olmayan canlılar tarafından kullanılan alet kullanımı çalışmaları henüz başlangıç aşamasında ve henüz evrimsel tarihi hakkında çok az şey biliniyor.

Bu yeni araştırma, Brezilya’nın Serra da Capivara Ulusal Parkı’nda yaşayan kapuçin maymunlarına odaklanıyor. Buradaki kapuçin maymunları, kaju fıstığını kırmak için kuvars taşları kullanıyor. Araştırmacılar, maymunların bir kaya ile vurmadan önce fındıkları daha büyük bir taş (örs) veya sert bir ağaç kökü üzerine yerleştirdiğini belirtiyorlar. Ayrıca, bu vuruşların hem alette hem de örs olarak kullanılan kayanın üzerinde bazı izler bıraktığı görülüyor.

Ayrıca, aynı örs üzerinde tekrarlanan vuruşlar, kaju kabuklarından kaynaklanan kahverengi lekeler bırakıyordu. Araştırmacılar bu bilgilerle yola çıkarak, benzer izlere sahip olan taş eserler bulabilmek için aynı alanlarda kazı yapmaya başladı.

Sonuçlar şaşırtıcıydı. Yaklaşık 3000 yıl öncesine kadar uzanan birçok eser bulundu.

Araştırmacılar ayrıca kazı sahasının bir zaman çizelgesini temsil ettiğini söylüyor: ne kadar derine giderlerse, gittikçe daha eski alet kullanımına dair kanıtlar ortaya çıkıyordu.

Araştırmacılar, yiyecekleri ezmek için kullanılan taş boyutunun zamanla değiştiğini buldu. En eski eserler daha küçüktü ve çok fazla hasar görmüştü. Bu durum, aletleri kullanan hayvanların çok ıskaladıklarının da bir işareti.

(Brezilya’daki Maymunlar Keskin Kenarlı Taş Aletler Yapabiliyor)

Yaklaşık 560 yıl önce, hayvanlar daha büyük taşlar kullanmaya başlamıştı, ancak sadece birkaç yüz yıl boyunca. Yaklaşık 300 yıl önce ise, hayvanlar günümüzde bölgedeki kapuçin maymunlarının kullandığı büyüklükte ve türde kayalar kullanmaya başladı.

Araştırmacılar, buradaki ilk alet kullanıcılarının da aynı zamanda kapuçin maymunları olduğunu varsayıyor ancak bunu kanıtlayacak kanıtları yok. Maymunların muhtemelen kırmaya çalıştıkları yiyeceğe uygun olarak zaman içinde alet boyutunu değiştirdiği öne sürülüyor.

Phys. 25 Haziran 2019.

Makale: T. Falótico et al. 2019. Three thousand years of wild capuchin stone tool use. Nature Ecology & Evolution.