Bonobolar İnsanlarla Benzer Şekilde Büyüyor

Şimdiye kadar, ergenlik çağındaki insanlarda vücut uzunluğundaki büyüme artışının evrimsel olarak benzersiz olduğu düşünülüyordu.

Araştırma sonuçları bonoboların insan ergenleri ile benzer büyüme atakları yaşadığını gösterdi, bu da insanların büyüme süreçlerinin diğer primatlardan farklı olabileceği düşüncesine meydan okuyor.

Şimdiye kadar, insan ergenlerinin vücut uzunluğundaki büyüme artışının evrimsel olarak benzersiz olduğu ve diğer primatlarda bulunmadığı konusunda geniş bir fikir birliği vardı. Ancak, böyle bir ergenlik dönemi büyüme atağının vücut ağırlığı söz konusu olunca insanlar da dahil olmak üzere birçok primat türünde meydana geldiği de biliniyor. eLife dergisinde yayımlanan yeni çalışma, bu sapmanın nedeninin metodolojik sorunlar olabileceğinden şüpheleniyordu. Çalışma sonucu ise bu şüpheyi doğruladı.

(İlgili: Bonobo ve Şempanzeler, İnsanlar Hakkında Ne Anlatıyor?)

Araştırmacılar bilimsel çalışmalarında üç yaklaşım kullandı: İlk olarak, vücut uzunluğundaki (doğrusal) ve ağırlıktaki (hacim) büyüme hızları arasındaki ölçekleme sorunlarını belirlediler. Ve yanlış karşılaştırmaların yanıltıcı yorumlara yol açabileceğini açıklayarak deyim yerindeyse elmaları portakallarla karşılaştırmak gibi bir hata yapmanın önüne geçtiler.

Ekip daha sonra hayvanat bahçesinde yaşayan 258 bonobodan oluşan geniş bir veri kümesi üzerinde ölçeği düzeltilmiş bir yaklaşım uyguladı. Bu veriler ağırlık ve uzunluk büyümesinin yanı sıra büyüme ve ergenlik ile ilgili çeşitli fizyolojik göstergeyi içeriyordu.

Konrad Lorenz Etoloji Enstitüsü’nden (KLIVV) araştırmanın başyazarı Andreas Berghänel sonuçlar hakkında, “Her iki cinsiyette de vücut ağırlığında ve vücut uzunluğunda belirgin büyüme artışları bulduk. Ağırlık ve uzunluk büyüme eğrileri birbiriyle uyumluydu. Aynı zamanda testosteron ve IGFBP-3 düzeyleri de insanlarda ergenlik hormonu dalgalanmalarına benzeyen modellerle örtüşüyordu.” diyor. 

Çalışmaların Yeniden Yorumlanması Farklı Bilgileri Ortaya Çıkarıyor

Üçüncü bir adımda, diğer çalışmalarda yayınlanan veriler, insan olmayan primatlar üzerinde yeniden yorumlandı. Sonuçlar, ergenlik dönemi boyunca ağırlık ve uzunluk büyümesinin sadece bonobolarda değil büyük olasılıkla diğer maymunlarda da meydana geldiğini gösterdi.

Çalışmanın kıdemli yazarı Verena Behringer, “Sonuçlarımız büyüme eğrilerini yorumlarken ölçekleme yasalarını dikkate almanın önemini vurguluyor. Ayrıca verilerimiz, belirgin bir şekilde insan benzeri ergenlik dönemi büyüme ataklarının yalnızca bonobolarda değil, muhtemelen birçok insan olmayan primatta da mevcut olduğunu gösteriyor.” diyor.

The German Primate Center. 24 Ağustos 2023.

Makale: Berghänel, A., Stevens, J. M., Hohmann, G., Deschner, T., & Behringer, V. (2023). Adolescent length growth spurts in bonobos and other primates: Mind the scale. bioRxiv, 2023-01.