Bir Evin Traverten Karosunda Bulunan Çene İncelemeye Alındı

Denizli’den gittiği tahmin edilen traverten karonun içine hapsolmuş çene kemiği, bulunduğu yerden çıkarılarak incelemeye alındı.

Yakın zaman önce bir kişi, ailesinin yenilenen evindeki bir traverten döşemenin içinde bir insan çene kemiği fark etti. Bu bulgusunu Reddit’te paylaşmasının ardından dünya çapında büyük bir ilgi çekti.

Henüz hangi türe ait olduğu bilinmeyen çene kemiğinin bulunduğu traverten karonun kaynağının Türkiye olduğu kısa sürede anlaşıldı. Benzer oluşumları Denizli ilinde de görmek mümkün. Bu bölgedeki traverten yataklarının plakaları, taşı evlerde ve ticari binalarda kullanım için popüler hale getiriyor.

(İlgili: Türkiye’den Çıkarılan Travertendeki Çene Bize Neler Anlatabilir?)

Pamukkale Üniversitesi’nde jeoloji profesörü olan Mehmet Cihat Alçiçek, 2002 yılında Denizli’deki Kocabaş köyü yakınlarındaki kesilmiş traverten panellerde fosilleri incelerken insana benzeyen bir kafatasının ana hatlarını görmüştü. Alçiçek ile diğer uzmanlar, kafatasının 1,6 ila 1,2 milyon yıl önce yaşamış bir Homo erectus bireyine ait olduğunu belirlemişti. Geriye kalan tek şey kaştan kafatasının arkasına doğru ince bir açılı dilimdi. Başka hiçbir parça bulunamadı.

Birkaç ay önce bulgusunu Reddit’te yayınlayan isimsiz kullanıcı, şimdi ise bu bulguyla ilgili yeni güncellemeleri paylaştı.

Kullanıcı, modern bir evin tabanından bir hominine fosilin incelenmeye alınması sürecini şöyle anlattı:

“Olağanüstü bir kitleye ulaşan Reddit gönderisinden sonra, dünyanın dört bir yanından çok sayıda yanıt aldık. Fosilin bir hominine (eski insan) benzediği ve daha fazla çalışmayı hak eden bilimsel bir değere sahip olduğu kısa sürede ortaya çıktı. Ünlü arkeo-paleontologlardan oluşan bir ekiple devam etmeye karar verdik. Fosile zarar verme riski olmadan fayansı çıkarmanın en iyi yolunu belirlemek birkaç hafta sürdü. Birkaç hafta önce, bir araştırmacı ekibi bir ilki başardı: modern bir evin tabanından bir hominine fosili kazdılar. İşlem yaklaşık 12 saat sürdü, ancak sabırları ve profesyonellikleri sayesinde herhangi bir hasara yol açmadan çıkarmayı başardılar.”

Traverten karo, şu anda laboratuvarda ve incelenmeye alındı. Araştırmacılar fosili ve traverteni inceleyerek bunun yaşını, kökenini ve hangi hominin’e ait olduğunu belirlemeye çalışacaklar. Araştırmacılar ayrıca evdeki diğer traverten fayansları da incelediler (yaklaşık 800 tane) ve birkaç tane daha potansiyel olarak ilginç bulgu fark ettiler. Her ne kadar fotoğraflarda çeşitli fosiller görülebilse de, şu anda bulunan bu fosil parçalarının tam olarak ne olduğu belli değil.

Çalışmalar, muhtemelen çenenin ve çevresindeki travertenlerin Bilgisayarlı Tomografi taraması için bir laboratuvara kaldırılmasıyla başlayacak ve ardından fosilin travertenden çıkarılmasına yönelik özenli bir çalışma gerçekleştirilecek. Günümüzün yaklaşımları böyle bir fosilden şaşırtıcı miktarda bilgi çekip çıkarabilir.

İlk amaç kemiğin yaşını belirlemek olacak. Traverten karodan kuvars kristalleri örnekleyerek ve radyoaktif izotoplardaki bozunma hızını ölçerek, eski çene kemiğinin sahibinin ne kadar zaman önce dünya yüzeyinde açığa çıktığını belirlemek mümkün olabilir.

Fosildeki dişler, bireyin erken yaşamının birçok bölümünü kapsayan zaman kapsülleridir ve bir fosilin daha geniş aile ağacına yerleştirilmesi için en güçlü araçlar olabilir. Araştırmacılar, diş minesi büyümesindeki artışları inceleyerek doğum, sütten kesilme ve olgunlaşma gibi birçok olayın zamanlamasını inceleyebilirler.

İhtimaller içinde en zoru, iskeletin daha fazlasını bulmak. Bulunan hominin fosillerinin çoğu bir kemiğin yalnızca tek bir parçasından oluşuyor. Ama en azından çeneli traverten panelin diğer yüzü, alt çenenin yarısını ve diğer dişleri içeride tutacak şekilde bir yerlerde mevcut olabilir. Diğer kemikler de paneller halinde dilimlenmiş olabilir, fakat bunları tanımlamak çok daha zor olur.