Bir Dinozorda İlk Defa Solunum Yolu Enfeksiyonu Kanıtı Bulundu

150 milyon yıl önce yaşamış sauropod grubundan bir dinozorun fosillerinde, solunum yolu enfeksiyonuna dair kanıtlar bulundu.

Bir araştırmaya göre, olgunlaşmamış bir diplodosidin (Brontosaurus gibi büyük, uzun boyunlu bir otçul sauropod dinozor) fosilleşmiş kalıntıları, bir dinozorda benzersiz bir solunum yolu enfeksiyonunun ilk kanıtını sağlayabilir. Bulgular, dinozorları etkileyen hastalıkları anlamamıza katkıda bulunuyor.

“Dolly” lakaplı örnek, güneybatı Montana, ABD’de keşfedildi ve Mesozoyik Çağın Geç Jura Dönemi’ne (yaklaşık 150 milyon yıl önce) kadar uzanıyor.

(İlgili: Mükemmel Derecede Korunmuş Dinozor Embriyosu Bulundu)

Malta’daki Great Plains Dinozor Müzesi’nden Cary Woodruff, meslektaşlarıyla birlikte, Dolly’nin boyun omurlarından üçünü inceledi ve daha önce hiç görülmemiş, alışılmadık bir şekle ve dokuya sahip anormal kemik çıkıntıları tespit etti.

Bu çıkıntılar, her bir kemiğin içinde hava dolu keseciklerin girebileceği bir bölgede bulunuyordu. Bu hava keseleri sonunda Dolly’nin ciğerlerine bağlanacak ve dinozorun karmaşık solunum sisteminin bir parçasını oluşturacaktı. Düzensiz çıkıntıların Bilgisayarlı Tomografi (BT) görüntülemesi, bunların büyük olasılıkla bir enfeksiyona yanıt olarak oluşan anormal kemikten oluştuğunu ortaya çıkardı.

Woodruff, “Bu hayvanın maruz kaldığı olası semptomlar göz önüne alındığında, bu enfekte kemikleri elinizde tutarken, Dolly için üzülmeden edemezsiniz. Hepimiz aynı semptomları yaşamışızdır – öksürük, nefes almada zorluk, ateş, vb. – ve burada 150 milyon yıllık bir dinozor, muhtemelen hasta olduğumuzda bizim yaşadığımız kadar kadar perişan hissediyordu.” diyor.

Araştırmacılar, bu anormal kemik çıkıntılarının konumuna dayanarak, Dolly’deki bir solunum yolu enfeksiyonuna yanıt olarak oluştuklarını ve bunun da nihayetinde hava keseleri yoluyla bu boyun omurlarına yayıldığını ve düzensiz kemik büyümelerine neden olduğunu öne sürüyorlar.

Araştırmacılar, bu solunum yolu enfeksiyonuna, günümüzde kuşları ve sürüngenleri etkileyen ve kemik enfeksiyonlarına yol açabilen yaygın bir solunum yolu hastalığı olan aspergilloza benzer bir mantar enfeksiyonunun neden olabileceğini düşünüyorlar.

Bir dinozorda böyle bir solunum yolu enfeksiyonunun ilk kez ortaya çıktığını belgelemenin yanı sıra, bu fosilleşmiş enfeksiyon, sauropod dinozorlarının solunum sistemi için de önemli anatomik sonuçlara sahip.

Woodruff, “Dolly’deki bu fosil enfeksiyonu, yalnızca solunumla ilgili hastalıkların evrimsel tarihini zaman içinde izlememize yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda dinozorların ne tür hastalıklara duyarlı olduğunu daha iyi anlamamızı sağlar.” diyor.

Araştırmacılar, Dolly’ye aspergilloz benzeri bir solunum yolu enfeksiyonu bulaşmışsa, muhtemelen kilo kaybı, öksürük, ateş ve solunum güçlüğü gibi grip veya pnömoni benzeri semptomlar yaşadığını öne sürüyorlar.

Aspergilloz tedavi edilmezse kuşlarda ölümcül olabileceğinden, Dolly’deki potansiyel olarak benzer bir enfeksiyon sonunda hayvanın ölümüne neden olmuş olabileceği düşünülüyor.

Ohio University. 10 Şubat 2022.

Makale: Woodruff, D.C., Wolff, E.D.S., Wedel, M.J. et al. (2022). The first occurrence of an avian-style respiratory infection in a non-avian dinosaur. Sci Rep 12, 1954.