Bilinen En Eski Mumya, Modern Yerlilerin Doğrudan Atası Çıktı

10.700 yıllık Spirit Mağarası Mumyası, genetik analizler sayesinde modern kabilenin bölgedeki binlerce yıllık varlığını kanıtladı.

10.000 yıldan uzun bir süre önce, gizemli Clovis halkıyla yakın genetik bağlara sahip bir grup Yerli Amerikalı, kabilelerinden bir üyeyi günümüzde Spirit Mağarası olarak bilinen Nevada’daki bir mağaraya gömdü. Her şeye rağmen, bu tarihöncesi adama ait mumyalanmış kalıntılar, 21. yüzyılda hukuki ve kültürel bir tartışmayı çözmeye yardımcı oldu ve Yerli Amerikan topluluklarına dair kabul edilen tarihsel anlatıyı kökten değiştirdi.

Arkeologlar tarafından ilk kez 1940 yılında keşfedilen Spirit Mağarası Adamı, ertesi yaz Nevada Eyalet Fuarı’nda sergilendi, ardından Carson City’deki Nevada Eyalet Müzesi’ne teslim edildi. Başlangıçta, araştırmacılar bu mumyanın 2.000 yıldan daha genç olduğunu düşünüyordu, ancak 1997’de yapılan radyokarbon tarihleme, bedenin mağarada aslında 10.700 yıldır durduğunu ortaya çıkardı — bu da onu şimdiye kadar bilinen en eski mumya yapıyordu.

(İlgili: Günümüz Amerikan Yerlilerinin Kökeni Amerikalar Çıktı)

Bu noktada, Fallon Paiute-Shoshone Kabilesi temsilcileri, cesedin Native American Graves Protection and Repatriation Act (Yerli Amerikan Mezarlarının Korunması ve İadesi Yasası) kapsamında Spirit Mağarası’na geri gönderilmesini talep etti. Mumyanın “Hikâye Anlatıcısı” adını verdikleri atalarından biri olduğunu belirten kabile liderleri, bu eski bireyle doğrudan soy bağlantıları olduğunu ileri sürdüler.

Ancak ABD Arazi Yönetimi Bürosu (Bureau of Land Management), talebi kabul etmedi. Çünkü o dönemde hâkim olan bilimsel görüşe göre, modern Yerli Amerikalılar kıtanın ilk sakinleriyle genetik olarak bağlantısız, “Paleo-Amerikalılar” olarak bilinen ayrı bir nüfusun torunlarıydı.

Fallon Paiute-Shoshone Kabilesi, yaklaşık 20 yıl boyunca bu davayı sürdürdü. Nihayet 2018’de, Spirit Mağarası Mumyası’nın DNA’sı analiz edildi ve hukuki mücadeleyi kazandılar. Analiz sonuçları, yalnızca mumyayla günümüz Yerli Amerikalılar arasında kesintisiz bir genetik soy zinciri olduğunu ortaya koymakla kalmadı; aynı zamanda bu eski bireyin, Amerika kıtasına ilk ayak basan insanlarla yakın ilişkili olduğunu da gösterdi.

Bu bulgular, o zamana kadar kabul gören anlatıyı kökten değiştirerek, Fallon Paiute-Shoshone ve diğer kabilelerin neredeyse 11.000 yıldır bölgede yaşayan bir nüfusun doğrudan torunları olduğunu kanıtladı. Bunun sonucunda mumya hemen ait olduğu yere iade edildi.

Şimdi, yeni bir çalışmanın yazarları, Nevada’daki Lahontan Havzası’ndan çıkarılan yüzlerce eski taş ok ucunu analiz ederek, bu nüfusun zaman içindeki yoğunluk dalgalanmalarını haritalamayı ve eski toplulukların iklimdeki ani değişimlere nasıl yanıt verdiklerini anlamayı amaçladı.

Örneğin araştırmacılar, Lovelock kültürü olarak bilinen atalara ait bir grubun, Geç Holosen Kuraklık Dönemi olarak bilinen bin yıl süren bir kuraklık boyunca geçici olarak daha yüksek rakımlara taşınarak hayatta kaldığını ortaya çıkardı.

20. yüzyılın antropolojik anlatısına göre, Lovelock halkı MS 1.250 civarında ortadan kaybolmuş, ardından kısa süre içinde Numik dilli kabileler bölgeye yerleşmişti. Bu nedenle, bölgedeki tüm modern Yerli Amerikan topluluklarının en fazla 700 yıl önce buraya geldiği varsayılıyordu.

Ancak yeni analiz, Lovelock kültürünün ortadan kaybolmadığını, aksine Numik dilli yeni gelenlerle birleştiğini gösteriyor. Bu nedenle araştırmacılar, Fallon Paiute-Shoshone kabilesinin tarihine dair yeni yazılan anlatıyı bir kez daha onaylamış oluyor; böylece, “Hikâye Anlatıcısı” olarak andıkları kişiden doğrudan türediklerini bir kez daha kanıtlamış bulunuyorlar.

IFL Science. 21 Nisan 2025.

Makale: Thomas, D. H., Cossette, D., Benner, M., Camp, A., & Robinson, E. (2025). Spirit Cave Resilience: How Do We Explain a 10,000-Year Continuity? American Antiquity, 1–20.