Bilinen En Eski İribaş Fosili 161 Milyon Yıl Öncesine Dayanıyor

Arjantin’den bulunan 161 milyon yıllık bir iribaş fosili, günümüzdeki bazı türlerle oldukça benzer bir anatomiye sahip.

Bilim insanları tarafından keşfedilen en eski fosilleşmiş kurbağa yavrusu fosili, 161 milyon yıl öncesine dayanıyor ve anatomisi günümüz türlerinden bazılarıyla çarpıcı biçimde benziyor.

Paleontologlar, bu mükemmel şekilde korunmuş fosili Ocak 2020’de Arjantin’in Santa Cruz bölgesinde tüylerle kaplı dinozorlar ararken buldular.

“Aradıkları şeyi bulamadılar” diyor Arjantin’in Buenos Aires kentindeki Maimonides Üniversitesi’nden Mariana Chuliver. “Ancak, günler süren kazı çalışmalarının ardından bir ekip üyesi, üzerinde özel bir iz olan bir taş buldu – bir iribaş fosili.”

(İlgili: Kehribar İçinde 99 Milyon Yıllık Kurbağa Bulundu)

Chuliver ve meslektaşları, bu iribaşı 1957’den beri aynı fosil yatağında bulunan yüzlerce yetişkin örnekten tanımlayarak soyu tükenmiş Notobatrachus degiustoi kurbağa türüne ait olduğunu belirlediler.

Bu zamana kadar bilim insanları, Kretase Dönemi’nden (yaklaşık 145 milyon yıl önce) öncesine ait bir iribaş fosili ortaya çıkarmamışlardı. Ayrıca bu fosil, modern türlerin atası olan anuranlardan daha önce yaşamış, “stem anuran” olarak bilinen bir kurbağa soyuna ait fosilleşmiş ilk iribaş örneği.

Fosil o kadar iyi korunmuştu, başında gözleri ve sinirleri, bir ön bacak ve kuyruğunun bir kısmı görülebiliyordu. Ekip, fosilin boyunun yaklaşık 16 santimetre olduğunu tahmin ediyor. Bu, günümüzdeki en büyük iribaşlarla kıyaslanabilir bir uzunluk.

“Solungaçları destekleyen iskelet kısmı, bu fosilleşmiş iribaşın, modern iribaşlarda görülen özel filtreleme beslenme anatomisinin evrimini geçirdiğini gösteriyor” diyor Chuliver.

Eski ve modern iribaşlar arasındaki benzerlik o kadar büyük ki ekip, fosilin gelişim evresini bile belirleyebildi ve bunun bir kurbağaya dönüşmek üzere olduğu sonucuna vardı.

Dünyanın iklimi geçmişte daha sıcak ve nemliydi; bu durum, “diğer kurbağa türleri veya balıklar tarafından rekabet veya avlanma olmadan iribaşların büyük boyutlara ulaşmasını kolaylaştırmış olabilir” diyor Chuliver.

Avustralya’nın Sidney kentindeki Avustralya Müzesi’nden Jodi Rowley, bilinen en eski iribaşların keşfinin, okullarda öğrendiğimiz “tipik” kurbağa yaşam döngüsünün ne kadar başarılı ve istikrarlı olduğunu doğruladığını söylüyor.

İribaşların boyutu, 160 milyon yıl öncesinde kurbağaların evrimleştiği habitatlara dair de ipuçları sunuyor – bol su, çok az avcı ya da rakip olan bir ortam, diyor Rowley. “Modern kurbağa türlerinin ancak hayal edebileceği bir şey.”

New Scientist. 30 Ekim 2024.

Makale: Chuliver, M., Agnolín, F.L., Scanferla, A. et al. (2024). The oldest tadpole reveals evolutionary stability of the anuran life cycle. Nature.