Başı Kesilmiş İskeletler, Demir Çağı Katliamını Ortaya Koyuyor

MÖ 4. yüzyılın ortalarında veya MÖ 3. yüzyılın sonlarında İspanya’nın kuzeyindeki bir Demir Çağı kasabasına yapılan acımasız bir saldırıda kasaba kül olmuş, bir düzineden fazla ceset (erkek, kadın ve çocuk) dağılmış ve için için yanmıştı.

Ölen bireylerdeki yaralanmalar korkunç seviyedeydi. Arkeologların yakın zamanda keşfettiğine göre, bir kişinin kafası kesilmiş, ikisinin kolları kesilmiş ve bireylerin neredeyse yarısında sakatlanma belirtileri görülüyordu.

Bu bireylerin kemiklerinin analizi (yaralarının ilk detaylı araştırması) kasıtlı bir güç göstergesi ya da bir intikam eylemi amacıyla komşu bir topluluk tarafından öldürüldüklerini gösteriyor.

(İsveç’te 5. Yüzyıla Ait Katliam İzleri Bulundu)

Katliamın gerçekleştiği alan, bir zamanlar kuzey İspanya’nın Rioja Alavesa bölgesinde bulunan La Hoya adlı hareketli ve ekonomik açıdan gelişen bir kasabaydı. MÖ 15. yüzyıldan MÖ 3. yüzyıla kadar işlevini gerçekleştiren kasaba, yaklaşık 1500 kişiye ev sahipliği yaptı. Arkeologlar, 1935’te tarihöncesi yerleşimi ortaya çıkardı ve 1973’ten 1990’a kadar kazı yaparak alanın yaklaşık yüzde 15’ini ortaya çıkardı.

La Hoya’nın sadece bir kısmı kazılmış olsa da, orada korkunç bir olay gerçekleştiği hemen anlaşıldı. Sokaklarında ve binaların içinde yanmış iskeletler (en az 13 adet tam ve kısmi) bulundu. Bir erkek bireyin kafası kesilmiş ve kafatası bulunamamıştı. Araştırmaya göre, sağ köprücük kemiğine ve omzuna verilen hasar, saldıran kişinin birden fazla kez vurduğunu ortaya çıkardı.

Başka bir erkek bireyin kemik yaralanması, arkadan defalarca bıçaklandığını gösteriyor. Araştırmacıların söylediğine göre, genç bir kızın kesik kolu vücudundan kısa bir mesafede bulundu ve hala 5 adet bakır bilezik üzerindeydi. Herhangi bir savunma yaralanması gözükmediği için verilen hasarın yakın mesafeden olduğu anlaşıldı. Bütün bu ipuçları sürpriz bir saldırıya işaret ediyordu.

(Kenya’da 10.000 Yıllık Bilinen En Eski Katliamın İzleri Bulundu)

Dağınık zanaat malzemeleri, toplanmış hayvanlar ve yakın zamanda hasat edilmiş tahıllarla dolu gemiler; saldırganların yazın veya sonbaharın başlarında pazarın kurulduğu bir gün sırasında La Hoya’yı işgal ettiklerini gösteriyor. Araştırmaya göre, saldırganlar kasıtlı olarak daha fazla zarar verebilmek için kamusal alanların kalabalık olacağı bir zamanı seçti.

Bilim insanları, saldırı sırasında La Hoya’da bol miktarda malın sergilenmesine rağmen, kentin yağmalanmamış ve zenginliklerine dokunulmamış olması, şiddetin nedeninin ekonomik kazançtan çok siyasi olduğunu ima etti.

Şiddetli miras?

İberya’nın MÖ 218’de başlayan Roma işgali; acımasızlığı ve uzun süreli bölgesel şiddet ve kargaşası ile anılıyor. İber kasabalarındaki iki Roma katliamı, MÖ 150’den MÖ 130’a kadar Cerro de la Cruz ve MÖ 75’te La Almonia arkeolojik kalıntılardan biliniyor. Cerro de la Cruz’da Romalılar 10.000 kişiyi köleleştirdi ve bunların 500 tanesinin kafasını kesti; La Almonia’da 14 silahsız adamı zincirleyip infaz ettiler. Araştırmaya göre, bir adamın başı kesildi, biri ciritle delindi ve birkaçının tüm uzuvları kesildi.

Ancak bilim insanlarının bildirdiğine göre, La Hoya katliamı Kuzey İspanya’daki Roma fethinden önce gerçekleşti. Bu nedenle İberyalı rakipler arasındaki siyasi istikrarsızlık ve ölümcül çatışmaların Roma kuvvetlerinin gelişinden çok önce başlamış olması muhtemel.

Çalışmanın yazarları, bölgede siyasi ve ekonomik açıdan önemli olan La Hoya’ya yönelik saldırının bir güç boşluğu yaratmak ya da rakip bir toplumun konumunun sağlamlaştırmak için yerel güç dengesi üzerinde etki bırakmak amacıyla yapıldığını düşünüyorlar.

Cesetler gömülmeden bırakıldığı için, muhtemelen katliamdan sonra köy terk edildi. Araştırmaya göre, La Hoya’da daha önce analiz yapmış olanlar, kasaba halkının katliamdan sonra yüzyıllar boyunca yeniden toplanıp La Hoya’da yaşamaya devam edebileceğini öne sürdü. Ancak bilim insanlarının yazdığına göre, saldırının ardından korunan kalıntılar ve bu kalıntıların durumuna bakılarak, ‘’kazıların ortaya çıkardığı ölüm ve yıkım ölçeği göz önüne alındığında’’ bu senaryo pek olası gözükmüyor.

Live Science. 1 Ekim 2020.

Makale: Fernández-Crespo, T., Ordoño, J., Llanos, A., & Schulting, R. J. (2020). Make a desert and call it peace: massacre at the Iberian Iron Age village of La Hoya. Antiquity, 94(377), 1245-1262.