Aztek Güneş Taşına Göre Dünyanın Sonu Ne Zaman?

Aztekler dünyanın sonu konusunda o kadar endişeliydi ki, kıyameti bir yıl daha geciktirme umuduyla düzenli olarak insan kurban ettiler.

Aztek İmparatorluğu’ndan hayatta kalan en ünlü ve önemli eserlerinden biri, kıyametin nasıl olmasını beklediklerini ve aynı zamanda ondan kaçınmak için buldukları oldukça sinsi yolu da ortaya koyuyor.

Klasik Mezoamerika kıyamet mitleri hakkında şunu duymuş olabilirsiniz: 2012’de dünyanın sonu geldi ve Mayalar bunu tahmin etti.

Tabii ki, arkeologların hızlı bir şekilde belirttiği gibi, bu asla doğru değildi – Maya’nın gerçekten bir dünyanın sonu miti bile yoktu. Ancak birkaç bin km kuzeyde ve yaklaşan kıyamet konusunda kesinlikle endişelenen başka bir uygarlık vardı: Aztekler.

Aslında Aztekler bu konuda o kadar endişeliydi ki, kıyameti bir yıl daha geciktirme umuduyla düzenli olarak insan kurban ettiler.

(İlgili: Bir Kıyamette Türümüzün Devamı için En Az Kaç İnsan Gerekir?)

En azından, Florida Doğa Tarihi Müzesi’nde Latin Amerikalı bir sanat ve arkeoloji küratörü olan Susan Milbrath, yüzyıllardır yanlış anladığımıza inandığı 24 tonluk, dairesel, bazalt bir takvim taşı olan Güneş Taşı olarak bilinen devasa kalıntıda bunları yorumluyor.

Uzmanlar uzun süredir bu taştaki merkezi görüntünün Aztek güneş tanrısı Tonatiuh’u tasvir ettiğini düşünürken, Milbrath’ın tutulma tasvirleri üzerine 2017 tarihli makalesi, tasvirin daha detaylı olabileceğini öne sürüyor.

Milbrath, basitçe tanrının yüzünü tasvir etmek yerine, bunu bir tutulma sırasında ölümleri gösteriyor olarak yorumluyor – bu, medeniyetin küresel ve dünyayı sarsan bir kıyamete yol açacağına inandığı bir olay.

Ve bu, çok uzak, unutulabilir bir tarihte de olmayacaktı. Tonatiuh’u çevreleyen çizimlere dayanarak – insan kalplerini tutan pençeler, bir güneş tutulması canavarını ima ediyor; dini liderler tarafından gelecekteki olayları tahmin etmek için kullanılan 260 günlük takvimi simgeleyen bir işaret halkası; kurak mevsimde Güneş ile yakından ilişkili bir takımyıldızı temsil eden ateş yılanları.

Modern bilim insanları, Azteklerin dünyanın tam olarak ne zaman sona ereceğini düşündüklerini anlayabiliyorlar: 4 Olin.

Bunu bağlama oturtmak gerekirse, sanki bugün hepimiz dünyanın 19 Ağustos’ta sona ereceğini biliyormuşuz gibi. Bu sadece bir tarih; her yıl geliyor – ve bunun son görüşümüz olmasını istemiyorsak, muhtemelen yaz tatilinin yarısında yaklaşan kıyametimizi durdurmak için bir şeyler yapmalıyız.

Aztekler için, bu “bir şeyin” insan kurban etmek olduğunu öğrenmek sizi şaşırtmayabilir. Milbrath, Güneş Taşı’nın neredeyse halka açık bir ritüel için bir sahne gibi olduğunu söylüyor. Her 4 Olin için, bir güneş tutulmasını durdurmak ve dünyanın bir yıl daha dönmesini sağlamak için yüksek değerli bir mahkum güneş tanrısına kurban edilecekti.

Kulağa ürkütücü geliyor ama bu yöntem, korkmuş bir halk için mantıklı gelmiş olmalı. Milbrath, “Hamile kadınlar, çocuklarının korkunç sakatlıklarla doğacaklarını düşündükleri için [tutulmalar sırasında] evlerinde kaldılar. Azteklerin güneş tutulmalarıyla nasıl başa çıktıklarına dair ayrıntıların çoğu iyi bilinmiyor, ancak kesinlikle Güneş’i yediğini düşündükleri canavarı korkutup kaçırmaya çalıştılar.” diyor.

Gerçekten de, bu imparatorluk bugün çoğunlukla insan kurban etme ritüeli ve baş kesme uygulamaları konusundaki kana susamış ünüyle tanınırken, Milbrath, Güneş Taşı’nın yeni yorumundan alınacak gerçek dersin vahşi olmaktan çok bilimsel olduğuna inanıyor.

“Belki de geleceklerine bugünün toplumlarındaki insanlardan daha fazla önseziyle bakıyorlardı. Ancak Aztekler astronomi açısından insanların düşündüğünden daha sofistikeydi.”

Ve bunun kanıtı olarak, tahminlerine gizlice sokmuş olabilecekleri sinsi kıyametten kurtulma yönteminden başka bir yere bakmaya gerek yok.

IFL Science. 12 Mayıs 2023.

Makale: Milbrath, S. (2017). Eclipse imagery on the Aztec calendar stone. Mexicon, 16-26.