Ayanis Kalesi’nde Urartulara Ait Bronz Levha Bulundu

Urartu Kralı II. Rusa tarafından yaptırılan Ayanis Kalesi’nde, kraliyet odasında kullanılan süslemeli bronz duvar levhası bulundu.

Urartular tarafından Van Gölü’ne hakim bir tepede yaptırılan Ayanis Kalesi’nde yürütülen kazı çalışmalarında, kraliyet ailesinin duvarlarda süsleme olarak kullandığı düşünülen bronz mimari kaplama levhası bütün halde bulundu.

En sağlam Urartu tapınaklarından biri olan Haldi tapınağının yer aldığı Ayanis Kalesi,  Urartu’nun son büyük Kralı II. Rusa tarafından MÖ 7. yüzyılın ortalarında inşa edilen bir kale. Yazılı kanıtlar, kalenin ömrünün yaklaşık 20-25 yıl olduğunu gösteriyor. Kale inşa edildikten 20 ila 25 yıl sonra büyük bir deprem ve bu depreme bağlı yangınlarla yıkıldı. Kale çok anıtsal, görkemli kerpiç mimarinin mühürlenmesi sonucu günümüze kadar oldukça sağlam durumda gelebildi.

Kayalık bir tepe üzerine inşa edilen ve etrafı surla çevrili olan kale, yaklaşık 150×400 metre ölçülerinde bir alanı kaplıyor. Kalenin doğu kulesinin önünde, yere düşmüş durumda bulanan inşa yazıtı, kalenin Argişti oğlu Rusa (II. Rusa) tarafından yapıldığını ve adının da “Süphan Dağı önündeki Rusa Kenti” olduğunu belirtiyor.

(İlgili: Van’da Muhteşem Bir Urartu Yapı Grubu Bulundu)

2022 kazı sezonunda, Atatürk Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Işıklı başkanlığında kalenin kuzey yamacında yapılan kazılarda, birbiriyle bağlantılı dört oda ortaya çıkarıldı.

Yeni yapılarda sürdürülen kazı çalışmalarında, Urartularda kraliyet ailesinin duvar ve kapılarda süs olarak kullandığı, bronzdan yapılmış, üzeri bezemeli kaplama levhası bulundu. Bütün olarak ortaya çıkarılan eser, arkeologlarca laboratuvar ortamında analiz edilecek.

Kazı ekibi, kalede bulunan Haldi Tapınağı ile bağlantılı yapıları ortaya çıkarmaya çalışıyor. Bu yıl tespit edilen dört yeni yapıdan üçünün mimarisini anlaşıldı ancak biri henüz çözülemedi. Bu yapıların, sıra sıra ve birbirleriyle bağlantılı oda grupları olduğu düşünülüyor.

Söz konusu odalarda, seramik başta olmak üzere birçok buluntu ortaya çıktı. Bol sayıda ahşap yapı grupları bulundu. Bunlar bize mimarinin detayları hakkında önemli bilgiler sunuyor ancak ne amaçla kullanıldığı henüz belirlenemedi.

Yeni odaların birinde ünik bir buluntuyla karşılaştıklarını belirten Prof. Dr. Mehmet Işıklı, “Sıra halindeki bu yapıları anlamak için daha fazla bulguya ihtiyaç var. Çalışmalarda bronz mimari kaplama bir levha bulduk. Bu buluntu bizi çok heyecanlandırdı. Oldukça ünik bir eser. Şimdiye kadar Urartularda parçalar halinde bulunsa da tüm olarak ele geçirilen tek örnek olması açısından heyecan verici. Üzeri bezemeli bu eser, büyük olasılıkla bir mimari süsleme öğesi olarak kullanılmış. Urartularda tek örnek olarak karşımıza çıkıyor.” diyor.

Metal buluntularla ilgili çalışma yürüten arkeolog Dr. Oğuz Aras, “Urartular büyük bir maden ağına sahip, bunu her alanda görebiliyoruz. Duvar süslemelerinden de bunu anlıyoruz. Bu buluntu da bir duvar süslemesi. Ortasında ve köşelerinde duvara sabitlenen süsleme öğeleri var. Üzerinde kapalı tomurcuklar yer alıyor. Merkezinde yine kabartılı süslemeler var.” diyor.