Avustralya’daki Muz Yetiştiriciliği 2.000 Yıl Önce Başladı

Avustralya’daki yerlilerin yaptıkları tarımsal faaliyetler ve 2.000 yıllık en eski muz yetiştiriciliğinin izleri bulundu.

Keşfedilen tarım ve üretim yönetiminin kanıtları 2.145 yıl öncesine ait ve Batı Torres Boğazı’nda küçük bir ada olan Mabuyag’da yer alan Wagadagam yerleşiminde bulundu.

Yerleşkede, tarım faaliyetleri ile ilişkili bir dizi istinat duvarının yanı sıra, taş ve deniz kabuğundan yapılmış düzenlemeler, kaya resimleri ve dugong hayvanının (deniz ineği olarak da geçer) kemik yığınlarına rastlandı.

(Avustralya’ya İlk Gelenlerin Olası Rotası Belirlendi)

Bölgedeki toprağın içerisinde bulunan nişasta, kömür ve muz bitkisine ait mikrofosiller, yoğun bir şekilde yapılan muz yetiştiriciliğinin kesin kanıtları olarak belirlendi.

Araştırmanın baş yazarı olan Robert Williams’ın söylediğine göre bu bulgular, Avustralya’da yaşayan ilk toplumların yalnızca avcı-toplayıcı olmadıklarını destekler nitelikte.

Williams, “Torres Boğazı, tarihsel olarak Yeni Gine’de (Avustralya’nın kuzeyindeki büyük bir ada) tarım uygulayan ancak Avustralya’da avcı-toplayıcı olan yerli insanların arasında ayırıcı bir sınır çizgisi olarak görülmüştür. Araştırmamız ise, Mabuiag’ın Goegmulgal bölgesinde yaşamış olan eski insanların, en az 2.000 yıl önce batı Torres Boğazı’nda, çeşitli ve komplike bir şekilde tarım ve bahçecilik uygulamalarıyla uğraştıklarını gösteriyor.” diyor.

Williams, ardından şu önemli açıklamaları yapıyor, “Yani, Torres Boğazı iki grubu ayıran bir sınır olmak yerine hem kuzeye hem de güneye doğru açılan, bahçecilik uygulamaları ve kültürü ile ilişkili bir köprü niteliğindeydi.”

“Mabuiag’da bulduğumuz muz türü, bir muz evcilleştirme merkezi olan Yeni Gine’de çok daha önce ortaya çıkmıştı.” diye de belirtiyor.

Ekip ayrıca kesici alet olarak kullanılan taş yonga aletler üzerinde bitki kalıntıları buldu.

Williams, “Burada gördüğümüz şey, öncelikle patates, taro ve muz gibi şeylere dayanan bir Hint-Pasifik bahçecilik geleneği ve ardından balık, dugong ve kaplumbağadan oluşan önemli yağ ve protein kaynakları. Kısacası bu insanların çok kaliteli bir diyetleri vardı.” diyor.

“Yemek, yerli kültürlerinin ve kimliğinin önemli bir parçasıdır. Bu araştırma, bu uygulamaların tarihini ve zaman aralığını gösteriyor. Umarım bu yemek gelenekleri insanların dikkatini tekrar çekmeyi başarır.”

Williams, sahada bulunan kömür kalıntılarının, bahçecilik faaliyetleri için yakıldığını ve kömüre yapılan radyokarbon testleriyle buluntuların tarihlenmesinin yapıldığını söylüyor.

Araştırmanın eş yazarı Duncan Wright, Torres Boğazı bölgesinin yerel yeniliklere ev sahipliği yaptığını söylüyor.

Dr. Wright, “Muzun yayılma tarihi de çok önemli. Bu, Avustralya kıtasında görmeyi beklediğimiz bir şey değil ve bu, Torres Boğazı’ndaki bahçe yönetimi için en eski ve iyi tarihli kanıt.” diyor.

“O zamanlarda, aslında ritüel faaliyetler için ayrılmış bir arazide işlenmiş toprak görmenin tuhaf olduğunu düşündüm. Şimdi ise Wagadagam’daki istinat duvarlarının çok daha eski bir faaliyet aşamasının parçası olduğunu ve neden yapıldığını biliyoruz.”

Kambri Ngunnawal soyundan gelen Williams, araştırmasının “ilk milletler”i (bölgenin yerlilerine verilen isim) etkileyebileceğinin farkında.

“Tarihsel olarak kültür üzerinde, yerli olmayan arkeologlar ve antropologlar çalıştı. Bu yüzden bu topluluktaki insanlarla bağlantı kurmak ve araştırmanın gerçekten kendileriyle ilgili olduğunu anlamalarını sağlamak benim için gerçekten önemliydi. Umarım, Batı Torres Boğazı’ndaki erken dönem bahçeciliğinin çeşitliliğini ve oldukça gelişmiş olduğunu açık kanıtlarla gösteren bu çalışma, topluluğun gerçekten gurur duyabileceği bir şeydir.” diyor Williams.

Williams, Nature Ecology & Evolution dergisinde yayınlanan araştırmanın baş yazarı. Yüksek lisansını ANU‘da Arkeoloji alanında yaptı. Şu anda Sydney Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nde üçüncü senesinde bir doktora adayı.

Australian National University. 12 Ağustos 2020.

Makale: Williams, R. N., Wright, D., Crowther, A., & Denham, T. (2020). Multidisciplinary evidence for early banana (Musa cvs.) cultivation on Mabuyag Island, Torres Strait. Nature Ecology & Evolution, 1-9.